Dostawa szczepionek — najważniejsze wyzwanie dla branży logistycznej
Dostawa szczepionek na koronawirusa będzie największym wyzwaniem dla lotniczego cargo i całej branży transportowej od wielu lat. Linie lotnicze, operatorzy lotnisk, spedytorzy i transport intermodalny od miesięcy przygotowują się do tej operacji logistycznej na niespotykaną skalę, od której powodzenia zależy los całej światowej gospodarki. Jak bardzo jest to skomplikowane mówią eksperci na Air Freight Conference.

Przed branżą logistyczną i medyczną postawiono ambitne zadanie: dostarczyć w jak najkrótszym czasie jak największą liczbę szczepionek na COVID-19 do jak największej liczby państw. Zaszczepienie jak największej liczby ludzi (mowa o miliardach osób!) jest warunkiem koniecznym do zniesienia lock-downu, który od wielu miesięcy ma katastrofalny wpływ na światową gospodarkę.
Jak szybko uda się zrealizować to zadania? Obecnie jest wiele niewiadomych. Nie wiemy, jaki będzie poziom produkcji preparatów? Jaka będzie dostępność specjalistycznych opakowań, kontenerów? Jak wiele preparatów będzie można przyjmować w odległych destynacjach ze słabiej rozwinięta infrastrukturą?
Dostawa szczepionek jest procesem skomplikowanym z wielu powodów. Preparaty muszą być przechowywane w odpowiednich opakowaniach w niskiej temperaturze. W tym celu potrzeba nie tylko specjalnych kontenerów, ale też dostosowania samolotów, przygotowania na lotniskach magazynów chłodniczych przeznaczonych specjalnie do przechowywania szczepionek, przeszkolenia pracowników całego łańcucha logistycznego oraz dostosowania pojazdów w transporcie drogowym i kolejowym, które będą rozdysponowywać preparaty lokalnie.
Ekstremalne temperatury
Szczególnym problemem będzie transportowanie preparatów, które muszą być przechowywane w temperaturze poniżej — 60 st. C. W transporcie takich ładunków wykorzystuje się suchy lód. Powoduje to kilka komplikacji. Po pierwsze możliwości przygotowania odpowiedniej ilości tej substancji są ograniczone. Po drugie ze względu na bezpieczeństwo załóg w samolotach nie wolno przewozić zbyt wiele suchego lodu. Po trzecie w niewentylowanych magazynach, gdzie przechowuje ładunki z suchym lodem ludzie mogą pracować tylko przez 10 godzin (powyżej tego czasu powietrze w chłodni staje się toksyczne i konieczna jest wentylacja).
Preparaty, które można przechowywać w temperaturze wyższej niż — 60 st. C. nie wymagają suchego lodu, co znacznie ułatwia procesy logistyczne. Z tego powodu pojawiają się pytania, czy nie zrezygnować ze szczepionek, które muszą być transportowane w temperaturze — 70 st. C. Eksperci nie podzielają tych opinii.
— Patrząc na to jak gigantyczne koszty społeczne powoduje pandemia musimy skupić się na tym aby jak najszybciej dostarczyć szczepionki. W tym celu musimy wykorzystać wszystkie możliwości produkcyjne i logistyczne. Rezygnacja z preparatów, które wymagają niższej temperatury może spowolnić proces dystrybucji szczepionek i opóźnić wyjście z lock-downu. Musimy wykorzystać wszelkie dostępne rozwiązania technologiczne i specjalistyczne opakowania, które zapewniają utrzymanie temperatury i szczelność — skomentował podczas Air Freight Conference 2020 Frans Vriend, Regional Sales Manager z firmy va-Q-tec produkującej specjalistyczne opakowania.
Wąskie gardła
Linie lotnicze na całym świecie przygotowują się do tego ważnego zadania jakim jest dostawa szczepionek. Problemem jest fakt, że preparaty będą transportowane tymi samymi środkami co inne środki medyczne, na które popyt wzrósł z powodu pandemii. Oznacza to problem z przepustowością łańcuchów logistyki produktów wrażliwych. Przygotowanie się do tej operacji wymaga współpracy producentów szczepionek, dostawców opakowań i specjalistycznych kontenerów, linii lotniczych, zarządców lotnisk oraz operatorów logistycznych, kierowców ciężarówek i pracowników magazynów. Dla wielu firm będzie to pierwsze zetknięcie się ze złożonym procesem logistyki materiałów wrażliwych, co rodzi pewne obawy.
— Dużo firm nie ma doświadczenia w takich operacjach. Naszym zadaniem jest znalezienie jak najlepszego rozwiązania. Niestety wielu pacjentów mieszka w regionach, do których nie docierają nasze usługi i nie ma odpowiedniej infrastruktury by przyjąć takie ładunki. Wiele portów lotniczych ma ograniczone możliwości przyjmowania transportu produktów medycznych. Musimy dostosować geografię logistyki z jednej strony do możliwości producentów szczepionek a z drugiej strony do odbiorców. Obecnie przygotowujemy nasze samoloty do zwiększenia maksymalnej dopuszczalnej ilości przewożonego suchego lodu z 3 ton do 10 t. Cały łańcuch logistyczny musi się dostosować, bo jeśli jeden z jego elementów nie zadziała to dostawa nie dojdzie do skutku. Rozmawiamy z dostawcami kontenerów i spedytorami o tym jakie mają możliwości i jak muszą się dostosować do nowego zadania — powiedziała Yulia Celetaria, Healthcare Director w liniach lotniczych AirBridgeCargo z grupy Volga-Dnepr.
W 2020 r. spadło zapotrzebowanie na lotnicze przewozy general cargo ale wzrosło na transport ładunków wrażliwych. W takich warunkach operacja dostarczenia setek milionów szczepionek jest ogromnie skomplikowana.
— Pierwszym wyzwaniem będzie przygotowanie chłodni i kontenerów. Pracownicy obsługujących ruch general cargo będą musieli być przeszkoleni do nowych zadań związanych z obsługą specjalistycznych jednostek intermodalnych i opakowań. Jest to bardzo ryzykowny proces ze względu na ekstremalne warunki dostaw. Problemem jest też obserwowany w tym roku spadek pojemności cargo lotniczego. Poza tym każdy samolot ma limit ilości suchego lodu jaki można załadować. Obawiam się, że to będzie wąskie gardło w łańcuchu logistycznym — powiedziała Yulia Celetaria.
Belgijski przykład
Dobrze przystosowane do nowego zadania jakim jest dostawa szczepionek są lotniska oraz porty morskie w Belgii, która jest światowym potentatem w produkcji szczepionek i innych wrażliwych preparatów medycznych. Lotniska w Liege i Brukseli posiadają magazyny dedykowane temu rodzajowi transportu. Podobne rozwiązania trzeba będzie wprowadzić w pozostałych gałęziach transportu intermodalnego.
— Żeby pełnić rolę hubu dystrybuującego preparaty takie jak szczepionki trzeba oferować całe portfolio rozwiązań intermodalnych. Co prawda na pierwszym etapie transportu preparatów medycznych wykorzystywane są samoloty, jednak w transporcie do poszczególnych regionów wykorzystujemy samochody i kolej. Lotnisko Liege zebrało już doświadczenia w takiej operacji podczas epidemii Ebola, kiedy dostarczaliśmy szczepionki do Afryki. Po wybuchu pandemii COVID-19 stworzyliśmy centrum dystrybucji szczepionek wraz ośrodkiem do wykonywania testów — powiedział Steven Verhassel, VP Commercial w Porcie Lotniczym Liege.
Magazyny przystosowane do przechowywania szczepionek muszą być przygotowane w lotniskach na całym świecie. IATA we współpracy z belgijskimi portami lotniczymi, przewoźnikami i producentami preparatów przygotowała wytyczne dla całej branży transportowej odnośnie logistyki materiałów wrażliwych. Dostosowanie się do tych wymogów jest dzisiaj najważniejszym zadaniem dla branży intermodalnej.