Celebrowanie Światowego Dnia Morza w cieniu rozbieżnych interesów
W czwartek Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) obchodziła Światowy Dzień Morza. W tym roku nacisk kładła na ochronę środowiska. Wybrany przez IMO temat brzmiał: „Nasz ocean, nasz obowiązek, nasza szansa”.
Z tymi obchodami koresponduje przekaz Ursuli von der Leyen, przewodniczącej Komisji Europejskiej. Przypomina, że minęło 10 lat od przyjęcia Porozumienia Paryskiego i jakie efekty uzyskał świat, w tym UE, w realizacji ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Niestety, prognozy wskazują, że sprawy dalej mogą nie iść gładko. Na początku września agencja Reuters doniosła, że Stany Zjednoczone naciskają na sojuszników i rywali, aby odrzucili przełomowe porozumienie IMO w sprawie redukcji emisji z paliw morskich. Głosowanie podczas walnego zgromadzenia IMO zaplanowano na początek października.
Nasz ocean, nasz obowiązek, nasza szansa
Wybierając ten temat, IMO miał na celu odzwierciedlenie potrójnej roli oceanów jako: siedliska dla innych gatunków, rezerwuaru ciepła równoważącego ocieplenie i medium transportowego dla handlu towarami. Ponad 80 proc. globalnego handlu odbywa się drogą morską, więc żeglowne wody odgrywają kluczową rolę w światowej gospodarce, a żegluga ma wpływ na to środowisko. Organ ONZ podkreślił, że ma obecnie „rosnące portfolio inicjatyw pomocy technicznej”, aby pomóc wszystkim 176 państwom członkowskim we wdrożeniu przepisów, które będą przyczyniać się do ochrony oceanów i środowiska naturalnego, choć egzekwowanie istniejących przepisów „jest nierówne i zależy całkowicie od jurysdykcji każdego kraju”.
IMO zwróciła też uwagę na inne wysiłki ONZ na rzecz ochrony oceanów, wykraczające poza sferę przemysłu żeglugowego. Np. nowo zawarte porozumienie ONZ w sprawie ochrony różnorodności biologicznej na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową (Traktat o Morzu Pełnym) jest „kamieniem milowym w obronie dzikich siedlisk na globalnych dobrach wspólnych”. ONZ nadal pracuje nad ewentualnym traktatem w sprawie ograniczenia produkcji tworzyw sztucznych, które są główną przyczyną zanieczyszczenia oceanów.
Unia w czołówce
Od Porozumienia Paryskiego wieńczące 21 Konferencję ONZ w sprawie zmian klimatu (2015 r.) energia odnawialna wzrosła o 140 proc., inwestycje w czystą energię o prawie 80 proc., a ceny emisji dwutlenku węgla w poszczególnych krajach podwoiły się – z 40 do 80 proc. „Czysta transformacja postępuje. Zapewniam was: Europa utrzyma kurs zgodny z naszymi ambicjami klimatycznymi”, stwierdza Ursula von der Leyen we wczorajszym przesłaniu. W szczególności emisje CO2 w UE spadły od 1990 r. o prawie 40 proc. i obecnie stanowią zaledwie 6 proc. globalnych emisji. „Jesteśmy na dobrej drodze do osiągnięcia naszego celu na rok 2030 i zmniejszenia emisji o 55 proc.” – podkreśliła przewodnicząca.
„Z przyjemnością ogłaszam, że w zeszłym tygodniu państwa członkowskie uzgodniły, że nasz wkład ustalony na szczeblu krajowym będzie się mieścił w przedziale od 66 do 72 proc. Zatem prace postępują. Formalnie złożymy NDC przed COP30 (początek 19 listopada br., przyp. Autor). Ale jednocześnie patrzymy w przyszłość. Pracujemy nad celem na rok 2040, zakładającym proponowaną redukcję emisji o 90 proc.”, stwierdziła von der Leyen.
Zgrzyty
Komisja Europejska pierwotnie proponowała w 2021 roku dostosowanie żeglugi i lotnictwa do innych sektorów poprzez stopniowe wprowadzanie w całej UE minimalnych podatków od paliw emitujących CO2. Jednak po latach oporu, najnowszy kompromisowy tekst – opracowany przez Danię, która sprawuje rotacyjne przewodnictwo w UE – sugeruje, że opłaty powinny zostać odłożone do 2035 r., kiedy Bruksela rozważy możliwość ostatecznego opodatkowania paliw.
W minionym tygodniu w Brukseli pojawił się projekt wniosku z którego wynika, że negocjatorzy chcą odroczyć opłaty od paliw morskich co najmniej do 2035 r., informowała agencja Reutersa. Na razie podatkiem paliwowym mogą zostać objęte jedynie prywatne jachty i najmniejsze samoloty. Także Reuters poinformował, że Stany Zjednoczone naciskają na sojuszników i rywali, aby odrzucili przełomowe porozumienie IMO w sprawie redukcji emisji GHG z paliw morskich. Waszyngton ostrzegł, że kraje, które będą realizować proponowane przez nią ramy, mogą spotkać się z szeregiem środków odwetowych – od ceł i opłat portowych po ograniczenia wizowe.
Ta nadzwyczajna interwencja jest następstwem wielomiesięcznych sporów w IMO o plan zerowej emisji netto dla żeglugi, który ma zostać poddany pod głosowanie w październiku. Plan ten został uzgodniony większością głosów Komitetu Ochrony Środowiska Morskiego (MEPC) w kwietniu (63 za, w tym Chiny, 16 przeciw).Delegacja USA była „przeciw” argumentując, że przepisy te przyniosłyby nieproporcjonalnie duże korzyści Chinom i karałyby tych producentów takich paliw, jak LNG i biopaliwa, w których przoduje przemysł amerykański.
Patrz: Jakie szanse na ambitny podatek węglowy w globalnej żegludze?
Regulamin w sprawie ram IMO Net-Zero ma na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w sektorze żeglugi poprzez wprowadzenie norm paliwowych i opłat dla statków, które nie spełniają rygorystycznych celów.
Możliwość komentowania została wyłączona.
