Straty morskie osiągają historycznie niski poziom, ale nasilają się nowe zagrożenia
Najnowszy coroczny raport firmy ubezpieczniowej Allianz (Safety and Shipping Review) ostrzega przed zagrożeniami, jakie dla globalnej floty handlowej stwarza pogarszający się klimat geopolityczny.
Tradycyjne przyczyny strat morskich, takie jak pożary i kolizje, nadal stanowią poważne wyzwania i obawy, ale z uległy zmniejszeniu. „Jednak napięcia geopolityczne stanowią obecnie poważne zagrożenie, które może zniwelować te zyski (ubezpieczycieli” – czytamy w raporcie Allianz. Na przykład konflikt w Strefie Gazy doprowadził do tego, że ponad 100 statków zostało zaatakowanych przez bojowników Huti na Morzu Czerwonym. Takie incydenty podkreślają podatność globalnej żeglugi na „wojny zastępcze i spory regionalne”. Ponadto w ub.r. odradziło się piractwo u wybrzeży Rogu Afryki, co jeszcze bardziej pogłębia obawy dotyczące bezpieczeństwa żeglugi.
Nowe zagrożenia narastają
Branża stoi w obliczu „złożonego środowiska” naznaczonego atakami na statki handlowe, ich zatrzymania, sankcje, uszkodzenia infrastruktury morskiej – w tym krytycznej podmorskiej. Zarazem rośnie liczba doniesień o statkach doświadczających zakłóceń i zagłuszania sygnałów GPS. Ubezpieczyciele odnotowali też wyraźny wzrost dużej skali roszczeń związanych z konfliktami, zwłaszcza z powodu wojny na Ukrainie i napięć na Bliskim Wschodzie.
Mniej strat całkowitych w żegludze
Z lepszych wiadomości płynących z obszernego raportu jest to, że rynek ubezpieczeń osiągnął „znaczący kamień milowy” w dziedzinie bezpieczeństwa morskiego. Światowa flota doświadczyła w 2024 r. rekordowo niskiego poziomu całkowitych strat – stanowiły one 27 proc. łącznych strat i były o ¾ niższe w porównaniu z 2015 r.
W raporcie podkreślono, że najbardziej niebezpieczne (dla ubezpieczycieli) pozostają floty armatorów z Chin Południowych, Indochin, Indonezji i Filipin, bowiem odpowiadają za prawie jedną trzecią statków utraconych w ubr. Inne obszary wysokiego ryzyka obejmują Wyspy Brytyjskie oraz wschodnią część Morza Śródziemnego i Morza Czarnego, z których każdy odnotował łącznie po cztery straty całkowite. Najbardziej ucierpiały statki rybackie, na które przypadło 40 proc. całkowitych strat. Główną przyczyną strat całkowitych były zatonięcia – odpowiadają one za 50 proc. wszystkich tych takich strat – oraz pożary i eksplozje na pokładzie (26 proc.).
Więcej incydentów
Chociaż łączne straty wartościowo zmniejszyły się, liczba zgłoszonych incydentów transportowych wzrosła w ub.r. o ok. 10 proc. – łącznie do 3 310 przypadków, w porównaniu z 2 963 w 2023 r. Największą liczbę incydentów odnotowano w rejonie Wysp Brytyjskich (799), a następnie na wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego i na Morzu Czarnym (694).
Główną przyczyną incydentów były uszkodzenia lub awarie maszyn, które odpowiadały za ponad połowę zgłoszonych przypadków (1860). Znacznie wzrosła liczba incydentów związanych z pożarami i wybuchami – do 250 (o 20 proc.), tj. najbardziej od dekady. Wzrost ten jest częściowo przypisywany transportowi akumulatorów litowo-jonowych, powszechnie spotykanych w pojazdach elektrycznych i innych ładunkach zasilanych akumulatorami, które „stwarzają wyjątkowe zagrożenie pożarowe”, podkreśla Allianz. Pożary te są trudne do ugaszenia i mogą ponownie się rozniecić, stwarzając poważne zagrożenie dla integralności załogi i statku. Wiele statków nie posiada niezbędnych zdolności gaśniczych, aby skutecznie reagować na takie incydenty.
Nowe niebezpieczeństwa
Cyberbezpieczeństwo pozostaje krytyczną kwestią, bowiem kapitanowie statków raportują o coraz większej liczbie zakłóceniach sygnałów GPS i podszywania się pod system AIS (umożliwia wymianę danych o pozycji między statkami). Te cyberzagrożenia mogą zakłócać działanie systemów nawigacyjnych i zagrażać bezpieczeństwu statków, „co wymaga solidnych środków bezpieczeństwa cybernetycznego i regularnego monitorowania luk w zabezpieczeniach technologicznych”, podkreśla Allianz.
Zwraca uwagę, że postęp technologiczny wprowadził nowe wyzwania dla bezpieczeństwa morskiego. Wykorzystanie dronów i bezzałogowych statków powietrznych (UAV) stało się bardziej powszechne, stwarzając zagrożenie dla statków poprzez potencjalne ataki lub nadzór. Technologie te są stosunkowo niedrogie i dostępne, co budzi obawy o ich niewłaściwe wykorzystanie przez podmioty niepaństwowe lub grupy pośredniczące.
W raporcie omówiono również wzrost tankowców floty cieni, tj. statków, które często nie mają odpowiedniej konserwacji, ubezpieczenia i nadzoru regulacyjnego, co prowadzi do zwiększonego ryzyka pożarów, awarii silników i kolizji. Allianz szacuje, że flota ta składa się co najmniej z 600, a prawdopodobnie liczy 1400 statków, z których wiele jest na końcu swojego okresu eksploatacji.
Możliwość komentowania została wyłączona.
