Komisja ONZ pracuje nad elektronicznymi dokumentami przewozowymi dla transportu intermodalnego
Grupa robocza Komisji Międzynarodowego Prawa Handlowego ONZ (UNCITRAL) pracuje nad nowym typem zbywalnych dokumentów ładunkowych, które umożliwią sprzedaż towarów w tranzycie wykonywanym dowolnym środkiem transportu. Nowy typ dokumentu przewozowego jest odpowiedzią na rozwój transportu intermodalnego.
W międzynarodowym handlu towary zazwyczaj nie są sprzedawane użytkownikowi końcowemu, ale pośrednikom. W czasie transportu często towar jest sprzedawany wielokrotnie. Z tego powodu duże znaczenie mają zbywalne dokumenty potwierdzające własność. Takimi dokumentami obecnie są konosamenty używane w transporcie morskim, ale nie listy przewozowe wydawane przez przewoźników kolejowych, drogowych i lotniczych.
Podczas sesji UNCITRAL, która odbyła się w dniach 9-13 grudnia br. w Wiedniu przedstawiono propozycję nowego typu dokumentów tytułowych, które mogłyby być stosowane w tranzycie wykonywanym różnymi środkami transportu. Pomysł stworzenia takiego rodzaju dokumentu jest odpowiedzią na rozwój kolejowych przewozów intermodalnych między Azją Wschodnią a Europą. W sytuacji różnych zakłóceń w międzynarodowych łańcuchach dostaw w ostatnich latach spedytorzy często wybierali transport kolejowy lub lotniczy jako alternatywę dla żeglugi oceanicznej.
Potrzeby transportu intermodalnego
Jak się jednak okazało w poprzednich latach, kupujący towary w Chinach natrafiali na problemy z uzyskaniem finansowania handlu jeśli sprzedawcy z Europy decydowali się na transport drogą kolejową. Wynikało to z braku zbywalnych dokumentów potwierdzających własność.
— Banki często ograniczają swoje ryzyko w akredytywach wymagających zbywalnych dokumentów transportowych potwierdzających własność, przyjmując te dokumenty jako zabezpieczenie w oparciu o ustalone ramy prawne lub obniżając wymogi kapitałowe banków w zależności od obowiązujących przepisów. Dlatego banki często wolą zbywalne morskie konosamenty niż niezbywalne dokumenty transportowe — powiedział James Hookham, szef Globalnego Forum Spedytorów cytowany przez Trade Finance Global.
Cyfryzacja i standaryzacja
Nowy rodzaj dokumentów umożliwić ma sprzedaż towarów w tranzycie niezależnie od wybranego środka transportu. Byłby to istotny impuls dla dalszego rozwoju transportu intermodalnego w skali globalnej. Zwiększyłoby to elastyczność pracy spedytorów i poprawiłoby odporność łańcuchów dostaw na różne zakłócenia, takie jak np. problemy na Morzu Czerwonym, które pojawiły się pod koniec ubr. Dodatkowym ułatwieniem będzie elektroniczna forma tych dokumentów.
Zrealizowano już dwa pilotażowe projekty z wykorzystaniem elektronicznych listów przewozowych FIATA: przewozu towarów z Kazachstanu do Chin i z Turkmenistanu do Rumunii. FIATA przedstawi wnioski z tych pilotażów podczas prac grupy roboczej UNCITRAL. Nowy typ dokumenty na zostać zatwierdzony na walnym zgromadzeniu komisji ONZ pod koniec 2025 r.
— Znaczenie multimodalności w handlu międzynarodowym i transporcie podkreśla potrzebę zapewnienia w projekcie instrumentu liberalnego i elastycznego reżimu prawnego, który nie wyklucza transportu morskiego ani żadnego innego konkretnego rodzaju transportu, przy czym należy zauważyć, że wiele szlaków transportowych koniecznie obejmuje odcinek morski w swoim zakresie. Wykluczenie jakiegokolwiek konkretnego rodzaju transportu prawdopodobnie spowodowałoby zamieszanie i dodatkowe wymogi w zakresie dokumentacji w branży, wbrew jego zamierzonemu celowi — napisano w sprawozdaniu grupy roboczej UNCITRAL.
Czytaj też: Sojusz FIT opracuje standard cyfrowego listu przewozowego w handlu międzynarodowym