Jak system EU ETS uderzy w armatorów spoza Unii Europejskiej?
W 2026 r. branża żeglugi będzie musiała zwrócić – za pośrednictwem Europejskiej Giełdy Energii – łącznie prawie 80 mln uprawnień do emisji CO2 (EUA). Choć armatorzy operujący wyłącznie między portami EOG (Europejski Obszar Gospodarczy) odliczają w 100 proc. emisje, a ci przypływający spoza niego w 50 proc., to ci drudzy będą mieli czwartą część w rynku EUA.

Prawdopodobnie najmocniej odczują koszty obowiązywania unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji – EU ETS armatorzy azjatyccy, a największe obciążenia poniosą firmy zarejestrowane w Chinach i Singapurze. Wskazuje to zarazem, że skutki funkcjonowania EU ETS stają się globalne i będą rzutować także na stawki frachtu w układzie światowym.
1 mld euro
Platforma OceanScore, śledząca emisji gazów cieplarnianych w całej światowej flocie szacuje, że po pełnym wdrożeniu systemu ETS w 2026 r. armatorzy obsługujący rejsy do Europy będą musieli zmierzyć się ze zobowiązaniami z tytułu emisji w wysokości ponad 1 mld euro. Przypomnijmy, że w tym roku za pośrednictwem Europejskiej Giełdy Energii trzeba będzie oddać liczbę uprawnień, aby pokryć 40 proc. emisji CO2, ale wielkość ta stopniowo będzie rosła do 100 proc. emisji.
Patrz: Handel emisjami CO2 w żegludze od strony praktycznej
OceanScore przypomina, że cena EUA (European Union Allowance) jest podyktowana podażą i popytem na nie i jest zmienna. Szacunkowy całkowity koszt żeglugi azjatyckiej wynoszący 1 mld euro OceanScore oparł jednak na cenie 55 euro za tonę CO2.
Tymczasemw ub. tygodniu cena uprawnień EUA osiągnęła wartość 100,7 euro za tonę, czyli pierwszy raz w historii przekroczyła poziom 100 euro. Tak duży skok w ostatnich tygodniach to przede wszystkim efekt zbliżającego w kwietniu okresu rozliczeniowego firm energochłonnych za rok poprzedni, oceniają analitycy. Trudno zatem jednoznacznie oceniać, jaka będzie wartość EUA w 2026 r., gdy większy popyt zgłosi żegluga, choć zarazem – prawdopodobnie zmniejszy się popyt energochłonnych przedsiębiorstw przemysłowych.
Struktura opłat
OceanScore szacuje, że przewoźnicy z wszystkich krajów azjatyckich w 2026 r. będą musieli zwrócić 20 mln EUA. Z tej kwoty ok. 5,5 miliona tych uprawnień będzie musiało zostać zwróconych przez podmioty z Chin i Hongkongu, a 5,4 miliona przez graczy singapurskich. Według obliczeń portalu, firma obsługująca trasę z Azji do Europy flotą 15 statków będzie musiała oddać nieco ponad 300 000 EUA, co „w oparciu o ich obecną cenę oznaczałoby koszt w wysokości 16,5 mln euro”. 1 EUA odpowiada emisji 1 tony CO2.
Problemy administracyjne
Według Albrechta Grella, współzarządzającego OceanScore, armatorzy spoza UE nie tylko ponoszą duże koszty, ale także borykają się z największymi przeszkodami administracyjnymi w rozliczaniu EUA. Przedsiębiorstwom mającym siedzibę w UE „zazwyczaj łatwiej jest założyć rachunki w rejestrze Unii wymagane do obsługi uprawnień EUA, a także uzyskać dostęp do platform transakcyjnych EUA. Niezwykle ważne jest więc, aby podmioty spoza UE angażujące statki handlowe do transportu towarów do/z UE również w pełni dostosowały się do rozporządzenia i wprowadziły systemy zarządzania i ograniczania swoich zobowiązań z tytułu EUA.” Zbliżona jest opinia Friederika Hesse, dyrektora zarządzającego platformą ETS Zero44, którą przedstawił portalowi TheLoadstar:
„Zawsze zalecamy klientom, aby skontaktowali się z doświadczonym handlowcem ds. emisjami dwutlenku węgla i opracowali z nim strategię handlową, ponieważ to, ile EUA potrzebujesz i kiedy, zależy w dużej mierze od twojego modelu biznesowego, tj. z kim masz umowy, czy jesteś stroną, która musi kupić, czy twoi czarterujący wysyłają ci EUA, itd.
Największym wyzwaniem jest obecnie to, że ludzie chcą rozliczać się z ETS i EUA za każdy miesiąc i każdy rejs, a to jest po prostu bardzo trudne do wykonania. Jeśli masz większą flotę, bardzo szybko robi się bałagan. Wyzwaniem jest więc jakość danych, komunikacja między zainteresowanymi stronami, następnie dopasowanie EUA do rejsów czarterowych i statków, a wszystko to musi się teraz wydarzyć w tym samym czasie”.