Na ile duży wzrost stawek frachtu spot ma racjonalne uzasadnienie?
Na trasie z Dalekiego Wschodu do Europy, ale także do portów wschodniego wybrzeża USA, od miesiąca rosną wyraźnie stawki frachtu w umowach spot. Powodem jest dodanie przez przewoźników dwu rodzajów dopłat: za wyższe koszty transportu wokół Afryki lub wyższe ubezpieczenie tradycyjną trasą przez Morze Czerwone (po atakach na statki handlowe płynące tą trasą) oraz z tytułu opłaty za pozwolenie na emisję CO2 statków wpływających do Europy, ponieważ żegluga morska w Unii Europejskiej objęta została od 1 stycznia systemem EU ETS.
Otwartym pytaniem pozostaje, jak długo utrzyma się ta tendencja wzrostu stawek frachtu spot na trasie wschód-zachód oraz czy nowe okoliczności zewnętrzne nie są pretekstem dla przewoźników do „ponadwymiarowej” podwyżki ceny ich usług.
Notowanie wybranych indeksów
Indeks frachtu kontenerowego w umowach spot dla kontenerowców wypływających z Szanghaju na 13 głównych trasach (SCFI) w tygodniu zakończonym 29 grudnia 2023 r. miał wartość 1759,57 USD/TEU i wzrósł w ciągu tygodnia o 40 proc., a w ciągu miesiąca o 77 proc. Jednak subindeks dla trasy Szanghaj – Europa wzrósł 29 grudnia do 2694 USD/TEU, w porównaniu z 1497 USD w notowaniach z 22 grudnia (o 80 proc. tydzień/tydzień) i potroił się w porównaniu z 851 USD w notowaniach z 1 grudnia.
Indeks złożony Drewry WCI z 21 grudnia (nie ma danych z końca grudnia) wzrósł w ciągu tygodnia o 9 proc. – do 1661 USD/FEU, ale stawki frachtu z Szanghaju do Rotterdamu wzrosły o 16 proc. (do 1667 USD/FEU), a w ciągu miesiąca o 44 proc. Można zakładać, że dynamika DWCI na koniec roku była jeszcze wyższa. Według Xeneta, średnie stawki spot na trasie Daleki Wschód – Morze Śródziemne wzrosły we wtorek do 3 589 USD za FEU, co oznacza wzrost o 48 proc. w ciągu zaledwie kilku ostatnich dni.
Szacunki
Główną przyczyną takiej tendencji wzrostu stawek frachtu są trwające ataki rebeliantów z jemeńskich ugrupowań Huti na statki handlowe wpływające na Morze Czerwone. Jak szacuje Paul Canessa, wiceprezes SeaRoutes, transport towarów kontenerach z Singapuru do le Hawru omijający tę strefę, czyli na dłuższej trasie dookoła Afryki, podnosi stawki frachtu o 121 euro/FEU. Kolejna część tego wzrostu przypisywana jest objęciem przez UE żeglugi morskiej systemem EU ETS. Od 1 stycznia statki wpływające do Europy muszą płacić podatek od emisji CO2 w oparciu o odległość między ostatnim portem zawinięcia poza UE (z wyłączeniem Wielkiej Brytanii, Tangeru i Port Saidu) a pierwszym zawinięciem do UE.
Według Canessa, przewozowi suchego kontenera 40-stopowego z Singapuru do Hawru przez statki sojuszu The Alliance towarzyszyć będzie emisja 1,16 tony CO2e, co podwyższa fracht o 87 euro. Ponieważ jednak sojusz dodaje połączenie do Arabii Saudyjskiej, zmniejsza się odległość przewozu towarów od ostatniego miejsca załadunku połączenia poza Europą. Ta nowa konfiguracja z przystankiem w Dżuddzie obniży fracht do 41 euro/FEU. The Alliance w innym połączeniu dodaje inne porty leżące bliżej Europy, np. w Colombo. To sprawi, że oferta tego sojuszu może być bardziej konkurencyjna niż dwu pozostałych, o ile nie sięgną po te same rozwiązania. Canessa zwraca również uwagę, że podobnej redukcji z tytułu opłat za emisję CO2 nie uzyska się w transporcie między obu Amerykami a Europą.
Patrz też: Spedytorzy zdezorientowani dopłatami EU ETS
Wnioski
Jak widać, oba opisane dwa główne czynniki nie wyczerpują puli tak gwałtownych podwyżek stawek frachtu, na jakie wskazują cytowane notowania indeksów stawek spot. Tylko w pewnym stopniu dynamiczny wzrost frachtu można przypisać zmniejszeniu nierównowagi między podażą a popytem na transport oceaniczny, co jest bezpośrednim skutkiem pływania dłuższą trasą wokół Afryki, czyli dłuższym zaangażowaniem statków. Już w listopadzie 2023 r. (nie ma danych za grudzień) globalna niezawodność przybycia kontenerowców przewoźników oceanicznych odnotowała pierwszy spadek miesiąc do miesiąca, o 2,5 punktu procentowego – do 61,9 proc., tj. cofnęła się do poziomu z marca. Ale można również oceniać, że przewoźnicy wykorzystują nowe okoliczności do ustanowienia lepszego status quo na rynku spot, by mieć lepszy punkt wyjścia do negocjacji stawek długoterminowych.
Możliwość komentowania została wyłączona.
