UNCTAD wzywa do przyspieszenia dekarbonizacji żeglugi morskiej
Do działania na rzecz „zapewnienia sprawiedliwego przejścia do zdekarbonizowanej przyszłej żeglugi morskiej, w tym poprzez wsparcie finansowe dla wrażliwych krajów” wzywa Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju, organu ONZ (UNCTAD) w najnowszym przeglądzie transportu morskiego („Review of Maritime Transport 2023”). Sektor, którego emisje gazów cieplarnianych (GHG) w ciągu ostatniej dekady wzrosły o 20 proc., obsługuje starzejącą się flotę, która działa prawie wyłącznie na paliwach kopalnych.
Podczas gdy światowi przywódcy przygotowują się do następnej konferencji klimatycznej ONZ (COP28), UNCTAD opowiada się za ogólnosystemową współpracą, szybką interwencją regulacyjną i większymi inwestycjami w zielone technologie i floty. „Zrównoważenie środowiskowe, zgodność z przepisami i wymogami gospodarczymi ma zasadnicze znaczenie dla pomyślnej, sprawiedliwej i odpornej przyszłości transportu morskiego” – podkreśla sekretarz generalny UNCTAD RebecaGrynspan.
W analizie globalnych trendów morskich w raporcie podkreśla się też „odporność żeglugi” na poważne wyzwania wynikające z globalnych kryzysów, w tym wojny w Ukrainie. Raport odnotowuje m.in. ponado, żecoraz więcej firm opuszcza Chiny jako „bazę zaopatrzeniową.”
Koszty dekarbonizacji
Od 2012 r. emisje gazów cieplarnianych w żegludze wzrosły o 20 proc., w tym Chin dwukrotnie – z 44 mln ton rocznie do 103 mln ton. Wzrost ten może trwać w najbliższej przyszłości, ponieważ oczekuje się, że wzrost pracy przewozowej transportu morskiego będzie kontynuowany do 2028 r., w tempie po około dwa procent rocznie. UNTAD oczekuje, że w 2023 r. handel morski wzrośnie o 2,4 proc., a w latach 2024–28 o ponad 2 proc.
Ograniczenie emisji, przy jednoczesnym zwiększeniu żeglugi, będzie wymagało od przemysłu przyjęcia na dużą skalę technologii paliw ekologicznych oraz znalezienia odpowiednich sposobów ich dostaw. Koszt tej dekarbonizacji będzie ogromny. Według UNCTAD przemysł żeglugi może spodziewać się dodatkowych wydatków na zakup paliwa bunkrowego w wysokości od 8 do 28 mld dolarów rocznie. Będzie to równowartość ok. 1/5 globalnych kosztów żeglugi (przy dzisiejszych poziomach cen oleju opałowego).
Proces ruszył
UNCTAD podkreśla, że proces dekarbonizacji zaczą się już w Europie, wraz z objęciem żeglugi morskiej systemem handlu uprawnieniami do emisji CO2 (ETS).
Patrz też: Morski transport kontenerowy dobrze przygotowany do systemu ETS
Dlatego wzywa organy regulacyjne do stworzenia globalnych zasad emisji CO2, zgodnie „z ambicjami klimatycznymi IMO oraz do wprowadzenia ogólnoświatowej opłaty bunkrowej dla żeglugi. Część wpływów powinna zostać wykorzystana „do zwiększenia odporności infrastruktury żeglugowej w krajach podatnych na zmiany klimatu” (np. położonych na wyspach) oraz do wspomagania w zielonej transformacji mniejszych właścicieli statków.
Aby zapewnić sprawiedliwą transformację, UNCTAD wezwała do ustanowienia uniwersalnych ram regulacyjnych mających zastosowanie do wszystkich statków, niezależnie od ich bandery rejestracyjnej, własności lub obszarów operacyjnych. Tylko takie rozwiązanie pozwoli uniknąć „procesu dekarbonizacji dwóch prędkości i utrzymać równe warunki działania”. Poza czystszymi paliwami branża musi szybciej przejść na rozwiązania cyfrowe, takie jak sztuczna inteligencja i blockchain, bowiem to jest sposób na poprawę wydajności i bardziej zrównoważony rozwój.
Starzenie się flota handlowa
Globalna flota handlowa staje się bardzo stara, będzie więc potrzebować setek miliardów dolarów na odnowienie wraz z wdrożeniem nowych technologii napędu, ostrzegają autorzy Na początku 2023 r. średni wiek statków handlowych wynosił 22,2 lat, o dwa lata więcej niż dekadę temu. Co więcej, ponad połowa światowej floty ma ponad 15 lat.
Wydaje się to „niezwykłą liczbą”, skoro w wielu zestawieniach podaje się, że stocznie mają rekordowej wielkości portfele zamówień. UNCTAD stwierdza jednak, że „Zdolności produkcyjne stoczni borykają się obecnie z ograniczeniami. Właściciele tankowców i masowców spodziewają się długiego czasu oczekiwania i wysokich cen statków. Zwiększenie zdolności stoczniowych ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia, że żegluga sprosta globalnemu popytowi na transport i jego cele w zakresie zrównoważonego rozwoju”.
Zmiany w globalnej gospodarce
UNCTAD odnotowuje też, że coraz więcej firm opuszcza Chiny, zmieniając bazę zaopatrzeniową. Np. rośnie udział Meksyku w imporcie Stanów Zjednoczonych, „ponieważ firmy dywersyfikują swoje źródła dostaw i zmniejszają nadmierną zależność od Chin” – czytamy w raporcie. W 2022 r. trasy wewnątrz-regionalne miały 27,6 proc. udziału w światowym handlu, głównie ze względu na dynamiczny rozwój żeglugi kontenerowej i łańcuchów dostaw w krajach Azji Wschodniej. Te trasy odnotowały najwyższe stopy wzrostu w latach 2021-22, „odzwierciedlając globalne wzorce produkcyjne, w których Chiny służą jako globalne centrum produkcyjne”. Jednak obserwuje się zmiany.
Takie firmy międzynarodowe jak: Apple, Samsung, Sony i Adidas przeniosły część działalności produkcyjnej z Chin do Azji Południowo-Wschodniej. Ważnymi powodami ekonomicznymi były rosnące w Chinach koszty pracy i „względy zarządzania ryzykiem biznesowym”.
Kto ma największe floty?
W 2022 r. Liberia wyprzedziła Panamę jako największe na świecie państwo „bandery rejestracji” pod względem nośności – wyniosła ona 378,4 mln dwt. W latach 2022-23 Liberia odnotowała 12,7-procentowy wzrost tonażu statków. Statki pływające pod banderą Panamy miały nośność 365,1 mln dwt, a Wysp Marshalla – 299,2 mln dwt. Zarazem statki pływające pod banderami: Liberii, Panamy i Wysp Marshalla odpowiadały w 2022 r. łącznie za ponad 1/3 globalnej emisji dwutlenku węgla w żegludze.
Na czwartej pozycji uplasowała się flota pływająca pod banderą Hongkongu (200,1 mln dwt), na piątek Singapuru (135 mln dwt), a szóstej Chin (124,3 mln dwt). Z krajów europejskich siódmą pozycję zajęła flota zarejestrowana na Malcie (106 mln dwt), dziewiątą Grecji (59 mln dwt), jedenaste – Wielkiej Brytanii (31,17 mln dwt), trzynaste Cypru (31,16 mln dwt), a piętnaste Portugalii (24 mln dwt).
Możliwość komentowania została wyłączona.
