Betonuje się rynek największych portów kontenerowych w UE
Piętnaście największych portów kontenerowych w Unii Europejskiej w 2021 r. zdecydowanie przebiło pod względem przeładunków rekordowy wcześniej rok 2019 r. Sytuacja kilku z nich w ciągu dwu lat zmieniła na plus i na minus, co znajduje też odzwierciedlenie w zestawieniu i zmianie ich pozycji. Gdańsk utrzymał trzynaste miejsce w rankingu Top-15 UE.

Z braku aktualnych danych dla brytyjskiego portu Felixstowe (w 2019 r. zajmował 9-te miejsce w rankingu) i rosyjskiego Dużego Portu Sankt Petersburg (miejsce 14-te w 2019 r., wyprzedzając nieznacznie Gdańsk), nie możemy przedstawić rankingu Top-15 największych portów kontenerowych w Europie (a nie tylko w UE).
Patrz też: Autorski ranking IntermodalNews.pl Top-15 portów kontenerowych w Europie
Oba te porty w 2020 r. zanotowały spadek w relacji do 2019 r., który – z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością – pogłębił się w 2021 r., jak wynikało z doniesień medialnych. Np. z powodu zatorów, Felixstowe w czwartym kwartale był pomijany w stałych połączeniach przez czołowe linie żeglugowe, co musiało spowodować jego spadek obrotów (korzystały na tym inne porty Morza Północnego, w tym Le Havre, którego przeładunki wzrosły o 25 proc. rdr). Oficjalnie wiemy, że w Rosji przeładunki ogółem w 2021 r. były o 0,6 proc. mniejsze niż w 2019 r.
Ogólne dane
W 2021 r. 15 największych portów UE obsłużyło łącznie 78,23 mln TEU, o 5 proc. więcej niż w 2020 r. i o 2,6 proc. więcej niż w 2019 r. W porównaniach rdr, w 2021 r. spadki zanotowały cztery porty (Antwerpia, Pireus, Algeciras i Gioia Tauro), a w 2021 r. w relacji do 2019 r. – trzy (Hamburg, Pireus i Algeciras). Przy średniej dynamice wzrostu 2021/2020 o 5 proc., rekordowe zwiększenie przeładunków było udziałem portów: Haropa (Le Havre, Rouen, Paryż) – o 25,4 proc., Marsaxloxx – o 21,7 proc. i Barcelony – o 19,3 proc. Wyższy niż średnia dla Top-15 UE wzrost osiągnął też Gdańsk – plus 9,8 proc.
Inny był rozkład liderów wzrostu przeładunków w okresie 2021/2019. Przy średniej dla Top-15 UE 2,6 proc., największą dynamikę osiągnął port Sines – 28,2 proc., przed Gioia Tauro – 25 proc. i Zeebrugge – 23,9 proc. Gdańsk miał niższą dynamikę, niż średnia dla „15-ki” – 2,4 proc.
Liderzy
Tak zróżnicowany wzrost przeładunków w okresie 2021/2019 nie zmienił portów ujmowanych w rankingu, natomiast w nieznacznym stopniu ich kolejność. Decydują o tym: aktualny potencjał przeładunkowy portów, czynniki koniunkturalne i oraz specyficzne warunki działalności lub okoliczności.
Czołówka trzech największych portów kontenerowych pozostaje bez zmian od lat, są to: Rotterdam (notujący stały od lat, wyższy niż średni dla Top-15 wzrost przeładunków), Antwerpia (w 2021 zanotowała spadek rdr o 0,1 proc.) i Hamburg (który w 2018 r. stracił drugą pozycję na rzecz Antwerpii, m.in. z powodu problemów z wpływaniem dużych kontenerowców).
W zestawieniu za 2022 r. nie należy spodziewać się zmiany na podium, pomimo zapowiedzi połączenia się w kwietniu portów Antwerpii i Zeebrugge. Ich łączne przeładunki w 2021 r. wyniosły 14,1 mln TEU, czyli były o 1,2 mln TEU mniejsze niż w Rotterdamie.Drugiej pozycji Antwerpii/Zeebrugge nie odbierze z kolei Hamburg, ponieważ zwiększy się między nimi różnica potencjału.
Przetasowania
Na kolejnych kilku pozycjach w latach 2019-2021 nastąpiła zamiana o jedno miejsce portów o zbliżonych potencjałach przeładunków.
Na podkreślenie zasługuje spadek w 2021 r. versus 2019 r. portu Pireus na rzecz Walencji – z czwartej na piątą pozycję, po dwu latach mniejszych przeładunków. Stoi to w sprzeczności z niedawnymi oświadczeniami głównego właściciela, Cosco, że dzięki realizowanym inwestycjom port ten „już wkrótce” będzie trzecim największym w Europie.
Niejako do gry o większe stawki powrócił port Bremenhaven/Brema, awansując na szóste miejsce (o jedną pozycję w porównaniu z 2019 r.), dzięki corocznemu zwiększaniu przeładunków – a po spadkach w kilku latach minionej dekady. Wysunął się on przed hiszpański Algeciras, bowiem ten przez dwa lata z rzędu notował spadki obrotów.
Można zakładać, że część ładunków w tym regionie Morza Śródziemnego została przejęta od Algeciras przez notujące wzrost porty Barcelona, Walencja i Sines, ale także wyrastający na największy regionalny hub port Tanger Med w Maroku (7,1 mln TEU w 2021 r., wzrost o 24,3 proc. rdr i o 48 proc. w porównaniu z 2019 r.).
Pozycja Gdańska
Port Gdańsk z dwoma terminalami kontenerowymi, w tym jednym głębokowodnym (DCT), utrzymał w 2021 r. 13-tą pozycję w rankingu Top-15 portów UE. W ciągu dwu lat jego przewaga nad 14-tym Zeebrugge dość wyraźnie zmalała, m.in. dlatego, że Gdańsk zanotował w 2020 r. spadek rdr przeładunków, a Zeebrugge wzrost.
Retorycznym pozostaje pytanie, czy jeżeli ten belgijski port nie połączyłby się w tym roku z Antwerpią, to czy Gdańsk obroniłby swoją pozycję w kolejnym zestawieniu. Z kolei prawdopodobieństwo przesunięcie się Gdańska o jedno „oczko” w rankingu Top-15 portów kontenerowych w UE wydaje się oddalone w czasie i zależy przede wszystkim od terminu oddania do użytku trzeciego nabrzeża w DCT, co zwiększy jego potencjał do 4,5 mln TEU rocznie. Uwzględniając zatem aktualne zdolności przeładunkowe największych portów kontenerowych w UE i – mniej znane – plany rozbudowy niektórych z nich, rynek ten wydaje się być zacementowały na kilka lat, z możliwością małych zmian miejsc w rankingu Top-15.
