Automatyzacja sterowania ruchem zwiększy przepustowość magistral towarowych na kolei
Kolejne innowacyjne projekty takie jak wdrożenie systemu ERTMS/ETCS hybrydowego poziomu 3 przybliżają koleje towarowe do wprowadzenia autonomicznych pociągów. Obecnie pojazdy bez maszynisty mogą się poruszać wyłącznie na wydzielonych odcinkach linii kolei miejskich i na niektórych kolejkach przemysłowych. Natomiast częściowa automatyzacja sterowania ruchem wdrażana jest w Austrii i Norwegii.
Nowe wersje systemów sterowania ruchem kolejowym i pociągami ERTMS i ETCS coraz bardziej precyzyjnie monitorują to co dzieje się na liniach kolejowych a także wykonują czynności, które wcześniej wykonywali maszyniści. Rozbudowa tych systemów może w przyszłości pozwolić na wdrożenie na niektórych, zwłaszcza magistralnych liniach kolejowych pociągów autonomicznych. Z symulacji wykonanych na zlecenie Kolei Niderlandzkich przez Uniwersytet Technologiczny Delft wynika, że wprowadzenie automatycznego sterowania pociągiem (ATO) pozwoli zwiększyć przepustowość linii kolejowych bez realizacji wielomilionowych projektów rozbudowy infrastruktury.
Systemy ATO sterują ruchem pociągi, a rola maszynisty ograniczona jest do nadzorowania kwestii bezpieczeństwa, a tam gdzie linie kolejowe są zabezpieczone przed wtargnięciem osób lub zwierząt możliwe jest kursowanie pociagów bez maszynisty. Obecnie są to głównie linie metra, choć w Hamburgu i Stuttgarcie pojazdy autonomiczne będą kursować także na liniach szybkiej kolei miejskiej. W przypadku kolei towarowych zabezpieczenie długich magistrali którymi poruszają się pociągi intermodalne może być kosztownym wydatkiem, dlatego testowane są obecnie systemy półautomatyczne np. na niderlandzkiej Betuweroute.
Nowoczesne sterowanie ruchem
Automatyzacja sterowania pociągami będzie możliwa dzięki zamontowaniu na liniach kolejowych najnowszych wersji ERTMS. W przypadku systemów poziomi 1 i 2 linie kolejowej podzielone są na tradycyjne bloki a informacje pochodzące z eurobalis pozwalają jedynie określić zajętość bloku. W ERTMS/ETCS zamiast sztywno zlokalizowanych odstępów na linii funkcjonuje „ruchomy odstęp” czyli przestrzeń bezpieczeństwa przed i za pociągiem. Pozwala to na zwiększenie liczy pociągów na linii kolejowej. Kolejnym udogodnieniem jest ERTMS hybrydowego poziomu 3 gdzie linia jest podzielona na wirtualne odstępy, a odcinki są gęściej podzielone niż w poziomie 2. Hybrydowy poziom 3 łączy zalety obu wcześniejszych rozwiązań, a w połączeniu z ATO pozwoli na zwiększenie przepustowości linii. Obecnie taki system sterowania ruchem wprowadza norweski zarządca infrastruktury
— Bane NOR realizuje projekt ERTMS hybrydowego poziomu 3, a także inne projekt jak cyfrowe nastawnie, wykorzystanie analizy ruchu w chmurze przez tak zwane cyfrowe bliźnięta. To krok ku automatyzacji sterowania pociągami. ERTMS/ETCS osiagnął już dojrzałość i interoperacyjność. Trzeba jednak bardzo mocno zwracać uwagę na kwestie cyberbezpieczeństwa, gdyż systemy te nie mogą być podatne na ataki hakerskie — skomentował Ruediger Brandt, wiceprezes ds. sprzedaży i rozwoju ETCS w Siemens podczas targów RailTech Europe 2021.
Większa przepustowość
Automatyzacja sterowania wprowadzana jest także w celu zwiększenia przepustowości bardzo zatłoczonych węzłów kolejowych takich jak Stuttgart.
— Testujemy systemy automatycznych pociągów i wyniki testów są dobre. Następnym krokiem jest wdrożenie ETCS i ATO w Stuttgardzie. Będą tam zastosowane cyfrowo sterowane rozjazdy. System automatycznego sterowania ruchem został zatwierdzony przez Komisję Europejską i sfinansowany dzięki 200 mln euro grantu udzielonego przez rząd federalny Niemiec. Niemiecki zarządca infrastruktury planuje do 2035 zainstalować ERTMS na całej sieci — powiedział Philipp Bührsch, dyrektor zarządzający DSD.
Systemy ATO mogą okazać się niezbędne dla realizacji transportowego celu Europejskiego Zielonego Ładu jakim jest podwojenie wielkości przewozów towarowych w Europie. W tej chwili największym ograniczeniem jest przepustowość magistral towarowych. Nowe technologie pozwolą na szybkie zwiększenie możliwości sieci bez konieczności budowy nowych torów.
— Automatyczne, cyfrowe sprzęganie wagonów daje nam dokładne informacje z całego pociągu. Cyfryzacja operacji i wdrożenie ETCS poziomu 3 zwiększą przepustowość sieci co otworzy nowe możliwości biznesowe operatorom logistycznym, którzy będą mogli oferować szybsze i tańsze usługi. Zachęci to wiele firm do przeniesienia transportu na kolej, co jest zgodne z polityką Zielonego Ładu. Warto zauważyć, że inne kontynenty są bardziej zaawansowane. Automatyczne sprzęganie funkcjonuje już w Azji i Ameryce. My teraz wdrażanym w Europie następny krok, jakim jest cyfrowy system sprzęgania — skomentował Mark Topal-Gökceli, menadżer programu European Digital Automatic Coupling Delivery.