Niejednoznaczne oceny skutków wojny Izraela z Iranem dla logistyki
Parlament Iranu poparł decyzję zamknięcia Cieśniny Ormuz, ale to Najwyższa Rada Bezpieczeństwa Narodowego Iranu musi podjąć ostateczną decyzję – poinformowała irańska telewizja. Takiej reakcji Iranu spodziewają się politycy i świat logistyki, jako odpowiedzi na włączenie się USA w konflikt rozpoczęty przez Izrael i atak na trzy irańskie obiekty nuklearne.
Niektóre media amerykańskie uspokajają, że Iran w przeszłości też groził zamknięciem tej cieśniny, ale tego nie zrobił, bo ograniczyłoby to handel nie tylko w skali regionalnej, a przede wszystkim wpłynęłoby na globalne ceny ropy. Tym razem może być inaczej. Ceny ropy mogą wystrzelić powyżej 100 USD za baryłkę, jeśli cieśnina zostanie zamknięta na dłuższy okres, ocenia Goldman Sachs. Na powagę sytuacji wskazuje to, że amerykański sekretarz stanu Marco Rubio wezwał Chiny do „uniemożliwienia Iranowi zablokowania Cieśniny Ormuz w odwecie za amerykańskie naloty”, donosi rozgłośnia CNBC.
Z kolei analitycy JPMorgan uważają, że ryzyko zamknięcia Ormuz przez Iran jest tak niskie, ponieważ USA postrzegają taki ruch jako wypowiedzenie wojny. Konflikt izraelsko-irański wywołał duże obawy w branży żeglugowej, a jego wpływ na różne sektory pozostaje niepewny. W tej sytuacji niejednoznaczne są decyzje kilku największych przewoźników kontenerowych w sprawie żeglugi w rejonie, szczególnie, że Huti ogłosili możliwość wznowienia ataków na Morzu Czerwonym.
Czym jest Cieśnina Ormuz?
Leży ona między Omanem a Iranem i łączy Zatokę Perską z Zatoką Omańską na południu i Morzem Arabskim. W najwęższym punkcie ma 33 km szerokości, a pas żeglugi w obu kierunkach o szerokości zaledwie 3 km. To tamtędy przewożona jest jedna piąta konsumowanej przez świat ropy naftowej. Pomiędzy początkiem 2022 r. a majem br. codziennie tankowcami transportowano od 17,8 do 20,8 mln baryłek (bpd) ropy naftowej, kondensatu i paliw, wynika z danych firmy analitycznej Vortexa.
Tą drogą morską większość swojej ropy eksportują: Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Kuwejt i Irak, ale także sam Iran, przy czym np. Katar, jeden z największych na świecie eksporterów skroplonego gazu ziemnego, wysyła przez Cieśninę Ormuz prawie cały swój LNG (trafia on także do Polski). Według ocena amerykańskich, w przypadku zamknięcia cieśniny dostępnych może być dziennie jedynie ok. 2,6 miliona bpd z niewykorzystanych mocy produkcyjnych w ZEA i Arabii Saudyjskiej, które mają alternatywne połączenia rurociągmi do eksportu produktów.
Niektórzy analitycy podkreślają, że Iran jest trzecim co do wielkości producentem ropy w OPEC, pompując 3,3 mln baryłek dziennie, a zdecydowana jej większość kupują Chiny. Zamknięcie Ormuz silnie uderzyłoby więc też w Iran, przeżywający problemy gospodarcze.
Huti znów gotowi do ataków
Komercyjną żeglugę w tym rejonie ma za zadanie chronić Piąta Flota USA, z siedzibą w Bahrajnie. Ale i ona może stać się obiektem ataku Iranu. Jemeńscy Huti zagrozili, że zaatakują amerykańskie statki i okręty wojenne na Morzu Czerwonym, jeśli USA wesprą Izrael w trwających atakach na Iran. Groźba ta pojawiła się zaledwie kilka godzin po tym, jak administracja Trumpa wysłała bombowce nad Iran.
Jak oznajmił rzecznik prasowy tych sił zbrojnych – Yahy Sare, „W przypadku zaangażowania się Ameryki w atak i agresję na Iran wraz z izraelskim wrogiem, nasze siły zbrojne zaatakują jego statki i okręty wojenne na Morzu Czerwonym.” Jak podkreślił, że grupa uważnie monitoruje wszystkie ruchy w regionie i „podejmie niezbędne środki w celu ochrony”.
Kanał Sueski bezpieczny?
Władze Kanał Sueskiego poinformowały, że 18 czerwca przepłynął nim pierwszy od ponad roku duży kontenerowiec – CMA CGM Osiris (15 536 TEU). Ponadto przepłynęły dwa mniejsze, każdy o pojemności 11 400 TEU w kierunku Dżuddy. Urząd pracuje nad przywróceniem większego ruchu przez Kanał. Ale np. podczas seminarium w Nowym Jorku panowało przekonanie, że ryzyko żeglugi jest nadal wysokie. Kilku armatorów stwierdziło, że składki ubezpieczeniowe pozostają wyższe dla Morza Czerwonego w porównaniu z tranzytem przez Cieśninę Ormuz, nawet przy eskalacji napięć między Izraelem a Iranem.
Konsultanci ds. bezpieczeństwa Ambrey podkreślają, że zagrożenie dla żeglugi na Morzu Czerwonym wzrosło po nowych groźbach ataków Huti na każdy statek związany z pomocą dla Izraela. W tych zmienionych warunkach duńska grupa Maersk postanowiła tymczasowo zawiesić przyjmowanie ładunków i zawinięcia statków do portu w Hajfie w Izraelu. Firma ogłosiła tę decyzję w komunikacie w piątek, wspominając, że bada „alternatywne rozwiązania transportowe w celu zminimalizowania zakłóceń”. Partner Maerska w sojusz Gemini Cooperation – Hapag-Lloyd oświadczył 20 czerwca, że dokonuje tymczasowego zmniejszenia liczby połączeń z Hajfie.
Historia napięć
W 1973 r. arabscy producenci ropy naftowej pod przewodnictwem Arabii Saudyjskiej nałożyli embargo na zachodnie kraje, popierające Izrael w wojnie z Egiptem. Wówczas kraje zachodnie były głównymi nabywcami ropy naftowej produkowanej przez kraje arabskie, w efekcie czego embargo stało się szokiem dla ich gospodarek, włącznie z amerykańską. Obecnie głównym nabywcą ropy OPEC z regionu Bliskiego Wschodu są kraje azjatyckie.
Skutkiem pośrednim tamtego embargo było to, że Stany Zjednoczone podwoiły produkcję wydobycia i przetwórstwa ropy naftowej w ciągu ostatnich dwóch dekad i przeszły drogę z największego na świecie importera ropy naftowej do jednego z największych eksporterów.
Do napięć w Cieśninie Ormuz doszło też podczas wojny irańsko-irackiej w latach 1980-1988, kiedy obie strony starały się zakłócić wzajemnie eksport ropy. Z kolei w lipcu 1988 r. amerykański okręt wojenny zestrzelił irański samolot pasażerski z 290 osobami na pokładzie. Według USA był to „wypadek”, ale Iran uznał to za celowy atak. Przez pewien okres spodziewano się, że cieśnina zostanie zablokowana.
W styczniu 2012 r. Iran zagroził zablokowaniem cieśniny w odwecie za amerykańskie i europejskie sankcje. A w maju 2019 r. cztery statki – w tym dwa saudyjskie tankowce – zostały zaatakowane u wybrzeży ZEA, poza Cieśniną Ormuz. Z kolei w pobliżu lub w Cieśninie Ormuz Iran zajął w 2023 r. dwa, a rok później jeden statek. Niektóre te konfiskaty nastąpiły po zatrzymaniu przez okręty USA tankowców związanych bezpośrednio lub pośrednio z Iranem.
Możliwość komentowania została wyłączona.
