Nakłady na drogi w Europie przewyższają wydatki na kolej
Aktualne cele klimatyczne stawiają na pierwszym miejscu kolej, dlatego poszczególne kraje opracowały swoje metody wsparcia konkurencyjności kolei w przewozie ładunków. UTK dokonał przeglądu tych rozwiązania w swoim najnowszym raporcie „Jak efektywnie wspierać kolejowy transport towarów?”.
Przewozy ładunków w Europie to domena transportu drogowego – pomimo tego, że jest mniej wydajny niż kolej, wymaga zaangażowania większych zasobów ludzkich i generuje niewspółmiernie wyższe koszty zewnętrzne. Z czego to wynika? Dominująca rola transportu drogowego to m.in. konsekwencja poziomu finansowania infrastruktury transportowej – w zdecydowanej większości krajów nakłady ponoszone na drogi były kilkukrotnie wyższe niż przeznaczane na kolej.
Rośnie jednak nie tylko świadomość europejskich społeczeństw na temat ochrony środowiska, ale ustalane są aktualne cele klimatyczne. Wiele krajów opracowuje własne metody, by wspierać konkurencyjność kolei wobec transportu drogowego.
„Przygotowaliśmy raport, w którym przeanalizowaliśmy 20 państw europejskich. Według danych za lata 2012-2021 inwestycje w kolej dominowały zaledwie w 7 z nich: Austrii, Wielkiej Brytanii, Belgii, Włoszech, Danii, Luksemburgu i Słowenii. W Polsce w tym okresie inwestycje w drogi były kilkukrotnie wyższe niż w kolej. Z drugiej strony aktualna polityka wielu krajów, stara się zmniejszyć emisyjność gospodarki, w tym transportu. Dlatego państwa tworzą praktyczne rozwiązania, które mają przenieść więcej ładunków na kolej” – komentuje dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.
Czy rozwiązanie, które zakłada, że transport odpadów na odległość ponad 200 km ma odbywać się wyłącznie koleją, może przyczynić się do wzrostu udziału kolei w transporcie towarów? Z pewnością zmniejszy zatłoczenie na autostradach – podobnie jak przewóz części przesyłek kurierskich koleją sprawi, że na drogach będzie mniej ciężarówek, a tym samym spadnie emisja CO2 do atmosfery.
Czy tzw. „rekompensata środowiskowa” albo „ferrobonus” mogą być efektywnym narzędziem wspierania kolei? Może większe korzyści przyniosą ulgi w dopłacie za dostęp do infrastruktury lub też dotacje na budowę terminali?
W naszym najnowszym raporcie „Jak efektywnie wspierać kolejowy transport towarów?” prezentujemy wybrane inicjatywy wraz z krótką charakterystyką krajów, które je wdrażają. Zakładamy, że nie wszystkie z nich mogłyby sprawdzić się na gruncie polskim. Niektóre z tych rozwiązań mogą być inspiracją dla programów, które wspierają szersze wykorzystanie kolei w krajowym transporcie towarów.
Na rezultaty rozwiązań podejmowanych w różnych krajach europejskich będzie trzeba poczekać, lecz pozytywnym zjawiskiem jest to, że coraz więcej krajów, w tym Polska, dostrzega potrzebę dekarbonizacji sektora transportu. Przejawia się to w sukcesywnym przesuwaniu środków finansowych na kolej. Podejmowanych jest wiele inicjatyw, które mają przyczynić się do większego wykorzystania bardziej zrównoważonych rozwiązań w przewozie ładunków z wykorzystaniem kolei. A to jeden z kierunków, który w znaczny sposób ma przyczynić się do osiągniecia celów klimatycznych w Europie.