Priorytety europejskich portów morskich na lata 2024 – 29
Europejska Organizacja Portów Morskich (ESPO) wyznaczyła dziewięć priorytetów na najbliższe pięć lat. Zawarte są one w memorandum zatytułowanym „Inteligentna, odporna i konkurencyjna Europa o zerowej emisji netto: europejskie porty są częścią rozwiązania”. Jak zaznacza ESPO, ma ono związek ze zbliżającymi się wyborami do Parlamentu Europejskiego.
Świat, w tym porty, jest w okresie przejściowym. Ale porty bardziej niż kiedykolwiek są strategicznymi podmiotami i czynnikami umożliwiającymi realizację ambicji Europy oraz jej zrównoważonej, cyfrowej, konkurencyjnej, silnej i społecznej przyszłości. Porty chcą być częścią tych rozwiązań i przyjmują na siebie nowe obowiązki, poza swoją tradycyjną rolą multimodalnego węzła w łańcuchu dostaw, stwierdzają autorzy.
Podkreślają też, że w ciągu najbliższych 10 lat porty europejskie będą wymagać nakładów inwestycyjnych o wartości 80 mld, dlatego „bardziej niż kiedykolwiek potrzebują dostępu do solidnego instrumentu wsparcia finansowego, obejmującego specjalne pule środków im dedykowanych”. Poniżej przedstawiamy priorytety, określone przez ESPO. Będą one też przedmiotem dalszych dyskusji podczas dorocznej konferencji organizacji, która odbędzie się 25 – 26 kwietnia w Paryżu.
Koncentracja na wdrażaniu
Europejskie porty zwracają się do decydentów o zapewnienie portom jasności i wsparcia w celu zapewnienia skutecznego wdrożenia istniejących przepisów. W tym kontekście należy zająć się niespójnościami lub sprzecznymi strategiami politycznymi.
Zapewnienie portom przestrzeni
Do pełnienia roli pośrednika w energii odnawialnej, a szczególnie transformacji energetycznej, portom potrzeba zapewnić przestrzeń. Należy też usunąć bariery zezwalające na jej zagospodarowanie. Porty powinny być aktywnie brane pod uwagę przy opracowywaniu odpowiednich strategii w zakresie polityki energetycznej, gospodarki o obiegu zamkniętym i ograniczaniu emisji dwutlenku węgla. Bardziej ryzykowne, pionierskie inwestycje energetyczne powinny być wspierane finansowo.
Ograniczenie emisji i zanieczyszczenia
Kluczowym wskaźnikiem efektywności dla portów będzie ograniczanie przez nie emisji gazów cieplarnianych (GHG) i zanieczyszczeń powietrza i wód. Porty w Europie chcą porozumienia w sprawie dobrze zdefiniowanego globalnego mechanizmu ustalania opłat za emisje GHG w transporcie morskim.
Porty powinny mieć możliwość priorytetowego traktowania zielonych inwestycji tam, gdzie ma to największy sens z punktu widzenia redukcji emisji. Potrzebny jest ciągły dialog z zainteresowanymi stronami, aby uniknąć tzw. aktywów osieroconych. Dodajmy, chodzi o utratę wartości aktywów związanych z produkcją energii z paliw kopalnych na skutek transformacji energetycznej. Budowane dziś olbrzymie i bardzo drogie porty LNG czy rurociągi za 10-15 lat mogą się okazać nieprzydatne, a wydane na nie pieniądze wyrzucone w błoto.
Równe warunki działania
Należy zapewnić równe warunki działania zarówno na rynku wewnętrznym, jak i w stosunku do sąsiadów Europy. Porty apelują o „nieszkodzenie kontroli konkurencyjności” w kształtowaniu polityki UE. Równy dostęp do finansowania i równe warunki do niego mają kluczowe znaczenie, dlatego należy unikać rozbieżnych podejść w krajach członkowskich. Pobudzenie sektorów przemysłu o zerowej emisji netto oznacza wzmocnienie odpowiednich łańcuchów dostaw. Należy ściśle monitorować uczciwą grę sił i równe warunki działania w sektorze morskim.
Nowa rola starego zadania
Porty odgrywają zasadniczą rolę we wzmacnianiu odporności Europy. Są ważnym filarem suwerenności europejskiego łańcucha dostaw. Dlatego ESPO opowiada się za bardziej zharmonizowanym podejściem do przeciwdziałania wpływom zagranicznym w portach. Europa musi jednak pozostać atrakcyjnym miejscem do inwestowania. Unijne środki bezpieczeństwa nie powinny powstrzymywać handlu, lecz czynić go bezpieczniejszym.
Porty partnerem dla innowacyjności
Porty są partnerami w dążeniu do osiągnięcia inteligentnego, ale bezpiecznego i chronionego środowiska cybernetycznego. Cyfryzacja i inteligentne technologie są kluczowymi narzędziami zwiększającymi wydajność, bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój europejskich portów. Konieczne mogą być jednak dodatkowe środki w celu zwiększenia cyberbezpieczeństwa i dalszego wdrażania nowych rozwiązań cyfrowych. Podnoszenie świadomości na temat możliwych zagrożeń cybernetycznych jest wspólną odpowiedzialnością wszystkich zainteresowanych stron portu.
Inwestycje – ze wsparciem publicznym
W ciągu najbliższych 10 lat porty europejskie wymagają 80 mld euro nakładów inwestycyjnych. Dlatego bardziej niż kiedykolwiek potrzebują dostępu do solidnego instrumentu wsparcia finansowego, obejmującego specjalne pule środków dedykowanym portom. Chodzi w szczególności o możliwość inwestowania w projekty o wysokiej wartości społecznej, ale często powolnym, niskim i ryzykownym zwrocie z inwestycji. Zasady skorzystania z finansowania europejskiego powinno być przy tym proste.
Zintegrowana polityka transportowa
Do nowych realiów powinna zostać dostosowana infrastruktura instytucjonalna UE. Przy opracowywaniu nowych polityk potrzebne jest bardziej zintegrowane podejście. Polityka transportowa, a w szczególności z udziałem portów, nie może być omawiana w oderwaniu od innych. Potrzebna jest ściślejsza współpraca między dyrekcjami generalnymi Komisji Europejskiej. Potrzebny jest ciągły, przejrzysty i otwarty dialog między zainteresowanymi stronami a decydentami politycznymi UE, bo to pomoże sprostać złożonym wyzwaniom dnia dzisiejszego.
Porty są zasobem dla miasta
Nowe role portów mogą otworzyć drzwi do przyciągnięcia nowych firm i talentów do portów i miast portowych. Aby przyciągnąć ludzi do portu, potrzebna jest skuteczna współpraca między wszystkimi zainteresowanymi stronami, ponieważ porty nie mogą wykonywać swojej pracy bez odpowiednich ludzi.
Możliwość komentowania została wyłączona.
