Global Gateway: 10 mld euro na udrożnienie Transkaspijskiego Korytarza Transportowego
We wtorek (30 bm.) zakończyło się w Brukseli dwudniowe Forum Inwestorów – Global Gateway omawiające warunki poprawy połączeń transportowych między Unią Europejską a Azją Środkową. Wiceprzewodniczący wykonawczy Komisji Europejskiej Valdis Dombrovskis zapowiedział, że europejskie i międzynarodowe instytucje finansowe obecne na forum przeznaczą 10 mld euro na wsparcie inwestycji w usprawnienie połączenia intermodalnego tzw. Transkaspijskim Korytarzem Transportowym (TKT).

Przebiega on przez Chiny, Kazachstan, Morze Kaspijskie, Azerbejdżan i Gruzję. Rocznie tą trasą przewożonych jest do 10 mln ton ładunków, w tym 200 tys. kontenerów przeznaczonych do Europy. Według założeń, TKT ma być nowoczesną, multimodalną i wydajną trasą, umożliwiającą transport towarów między Europą i krajami Azji Środkowej w ciągu 15 dni. W Global Gateway uczestniczyli przedstawiciele: Komisji Europejskiej, rządów pięciu krajów Azji Środkowej (Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, Turkmenistanistan i Uzbekistan), Gruzji i Turcji oraz instytucji finansowych i przedsiębiorstw prywatnych.
Nowa potrzeba
Inwazja Rosji na Ukrainę uwypukliła pilną potrzebę znalezienia alternatywnych, niezawodnych i wydajnych szlaków handlowych między Europą a Azją, które nie przebiegają przez Rosję, informuje Komisja Europejska. Oprócz otwarcia nowych możliwości dla przedsiębiorstw, rozwój połączeń transportowych jest również sposobem na wzmocnienie integracji regionalnej i rozwoju gospodarczego Azji Środkowej.
Projekty Forum Inwestorów opierają się na wynikach badania z czerwca 2023 r. w sprawie połączeń transportowych między Europą a Azją Środkową. Inicjatorem badania była Komisja Europejska, a przeprowadzili je eksperci Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR). W badaniu tym zidentyfikowano 33 główne potrzeby inwestycji w „twardą” infrastrukturę oraz 7 kluczowych działań w zakresie „miękkiej łączności”. Jak wykazano, ich realizacja znacznie zwiększyłaby wydajność operacyjną i atrakcyjność gospodarczą transkaspijskich sieci transportowych.
Organizacja finansowania inwestycji
Z dyskusji wynika, że „w perspektywie krótkoterminowej” do usprawnienia TKT potrzeba co najmniej 10 mld euro. Kwotę tę przewiduje „zmobilizować” Komisja Europejska, po szeroko zakrojonych konsultacjach z partnerami międzynarodowymi obecnymi na forum. Już w pierwszym dniu obrad Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), reprezentowany przez wiceprezes Teresę Czerwińską, podpisał protokoły ustaleń o łącznej wartości 1,47 mld euro z rządami: Kazachstanu, Kirgistanu i Uzbekistanu oraz z Bankiem Rozwoju Kazachstanu. Pożyczki te będą możliwe dzięki gwarancjom udzielonym przez Komisję Europejską.
W drugim dniu forum EBOR, reprezentowany przez wiceprezesa Marka Bowmana, podpisał protokół ustaleń z przedstawicielami rządu Kazachstanem, którego wartość wynosi 1,5 mld euro. Według informacji, „projekty są już przygotowywane w celu ogólnego rozwoju połączeń transportowych w regionie Azji Środkowej”.
Strategia
Strategia Global Gateway jest propozycją UE mającą na celu „zmniejszenie światowych dysproporcji inwestycyjnych oraz pobudzenie inteligentnych, czystych i bezpiecznych połączeń w sektorach cyfrowym, energetycznym i transportowym, a także wzmocnienie systemów opieki zdrowotnej, edukacji i badań naukowych”, informuje KE.
„W ramach podejścia „Drużyna Europy”, które łączy UE, jej państwa członkowskie i europejskie instytucje finansowania rozwoju, wspólnie dążymy do zmobilizowania do 300 mld euro w inwestycjach publicznych i prywatnych w latach 2021–2027, tworząc niezbędne powiązania, a nie zależności, oraz likwidując globalną lukę inwestycyjną”, podkreśla Komisja.