Flaga Cypru to paszport do morskiego dobrobytu?
Cypr jest „idealną przystanią dla armatorów chcących zarejestrować swoje statki pod jego banderą, a także dla wszelkich firm zajmujących się żeglugą lub usługami i operacjami związanymi z nią”. Republika ta oferuje „idealne środowisko dla rozwoju i dobrobytu przedsiębiorstw żeglugowych”.
Taka jest konkluzja biura prawnego i doradczego A.G. Paphitis & Co LLC z siedzibą w Limassol (i oddziałami w Londynie i Dubaju). Zakładając, że jest ona motywowana patriotyzmem narodowym – warto przybliżyć informacje, jakie są źródła tak dużego znaczenia na mapie gospodarki morskiej, kraju o relatywnie małej gospodarce. Przytaczamy ją w skrócie i pewnymi komentarzami.
Trudna najnowsza spuścizna
Historia żeglugi morskiej i doświadczeniu w handlu międzynarodowym mieszkańców tej wyspy sięgają tysięcy lat wstecz. Decydowało o korzystne położenie geograficznemu na skrzyżowaniu trzech kontynentów. Trudna i tragiczna historia ostatnich trzech stuleci sprawiła, że gdy Cypr stał się w 1960 r. niepodległym, suwerennym państwem, jego gospodarka znajdowała się w zapaści.
W ciągu następnych kilku dekad sektor żeglugi nowej republiki przekształcił się jednak w jedną z najlepiej prosperujących gałęzi przemysłu na wyspie. W efekcie Cypr stał się ważnym międzynarodowym ośrodkiem morskim, obejmującym zarówno armatorów, jak i firmy zarządzające statkami.
Fundament – ustawa o żegludze handlowej?
U podstaw tego sukcesu była uchwalona w 1963 r. Ustawa o żegludze handlowej, normująca rejestrację statków, sprzedaż i hipotek. Początkowo flota statków pod banderą cypryjską była dość niewielka, ale z biegiem lat międzynarodowa społeczność morska dostrzegła i wykorzystała korzyści płynące z dobrodziejstwa tego prawodawstwa. Ustawodawstwa zakłada też, że pod banderą Cypru może być zarejestrowany obcy statek. Musi uzyskać zezwolenie na rejestrację stałego czarteru i czarteru bez załogi. Trwa on zwykle 2 lata, ale może zostać przedłużony.
Dodajmy, do wyboru Cypru jako miejsca siedziby głównej lub filialnej wielu spółek z zagranicy nakłaniały także inne okoliczności, jak: dogodna możliwość zdobycia praw republiki (kartę stałego pobytu można uzyskać kupując nieruchomość za minimum 300 tys. euro, obywatelstwo można uzyskać zakupując depozyt w banku centralnym za kwotę 2,5 mln euro) oraz dogodne prawo podatkowe (CIT wynosi 12,5 proc., ale można go „zoptymalizować”, bowiem tam zarejestrowane spółki odliczają lub przekierowują za zgodą władz do 70 proc. swoich zysków przed opodatkowaniem na poczet firm za granicą). Choć według różnych źródeł, od kilku lat Cypr ustępuje już miejsca w czołówce rajów podatkowych.
Bandera cypryjska
Wspomniana ustawa o żegludze handlowej, wraz z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania i liczne konwencje międzynarodowe, których Cypr był sygnatariuszem, w połączeniu z ulgami podatkowymi przyczyniły się do rozbudowy jego floty.
Pod względem jej wielkości Cypr zajmuje obecnie 11-te miejsce na świecie i trzecie w Europie. Jednocześnie jest największym zewnętrznym centrum zarządzania statkami w Europie i jednym z pięciu największych na świecie. Było to możliwe „dzięki suwerennej banderze o doskonałej jakości, stabilnemu otoczeniu fiskalnemu i nowoczesnej infrastrukturze morskiej” podkreśla A.G. Paphitis.
Rejestracja statków
Zgodnie z Cypryjskim Prawem Adwokackim, do obsługi wszelkich transakcji rejestrowych w imieniu właściciela są uprawnieni wyłącznie prawnicy zarejestrowani na Cyprze i praktykujący tam adwokaci. Rejestracja statku i wszystkie związane z nią transakcje są dokonywane przez Registrar of Cyprus Ships, który znajduje się w siedzibie głównej Ministerstwa Żeglugi (SDM) w Limassol. Istnieją pewne transakcje, takie jak tymczasowa rejestracja statków, które mogą być dokonywane za granicą przez urzędnika konsularnego republiki. Jednak rejestracja czarteru stałego i czarteru bez załogi musi być dokonana na Cyprze.
Wymagania własności
Statek może zostać zarejestrowany pod banderą cypryjską, jeżeli spełnione są następujące warunki:
- ponad połowa udziałów (50 proc.) w nim należy do Cypryjczyków lub obywateli innych państw członkowskich UE, którzy w przypadku braku stałego miejsca zamieszkania w republice będą musieli wyznaczyć upoważnionego przedstawiciela na Cyprze lub
- suma udziałów (100 proc.) statku musi należeć do jednej lub więcej korporacji, które zostały założone i prowadzą działalność: na Cyprze, w innym państwie członkowski UE lub EOG (Europejski Obszar Gospodarczy) i mają tam siedzibę statutową, zarząd lub główne miejsce prowadzenia działalności lub – pochodzą spoza Cypru, UE albo EOG, ale są kontrolowane przez obywateli cypryjskich lub obywateli państwa członkowskiego.
W przypadku drugim oraz trzecim korporacje są zobowiązane do: wyznaczenia upoważnionego przedstawiciela w republice lub do pełnego powierzenia zarządzania statkiem cypryjskiemu lub wspólnotowemu przedsiębiorstwu zarządzającemu statkami, które ma swoją siedzibę na Cyprze.
Rejestracja hipotek okrętowych.
Jednym z najczęściej wykorzystywanych narzędzi w zabezpieczeniu kredytu lub innych korzyści finansowych w branży żeglugowej jest hipoteka na statku. Normuje to także wspomniana cypryjska Ustawa o żegludze handlowej z 1963 r., z późniejszymi zmianami. Każdy statek zarejestrowany (tymczasowo, na stałe lub równolegle) w RCS może być przedmiotem zabezpieczenia pożyczki lub jakiejkolwiek innej korzyści i świadczenia finansowego. Wpis hipoteki na statkach, które są zarejestrowane równolegle, jest niedozwolony. Jeśli właścicielem statku jest spółka cypryjska, dla którego ustanowiono hipotekę, obowiązkowe jest zarejestrowanie hipoteki również w Rejestrze Spółek w ciągu maksymalnie 42 dni od jej utworzenia.
W przypadku niewywiązania się ze zobowiązań, wierzyciel hipoteczny ma prawo do zajęcia statku i ubiegania się o nakaz sądowy w celu jego sprzedaży w celu odzyskania długu. Praktyka ta daje poczucie bezpieczeństwa wierzycielowi hipotecznemu i przyczynia się do tego, że Cypr jest atrakcyjnym wyborem dla operacji finansowania statków.
Główne zalety i korzyści
Kancelaria prawna wymienia m.in. następujące ekonomiczne zalety i korzyści rejestracji statku pod banderą cypryjską:
- demokratyczne państwo członkowskie UE, zatwierdzony przez UE „Otwarty rejestr” statków;
- korzystny, zatwierdzony przez UE, system podatku tonażowego, oparty na tonażu netto statku, przedłużony do grudnia 2029 r.;
- przyjazna dla biznesu jurysdykcja prawa zwyczajowego, ustawodawstwo krajowe zgodne z acquis communautaire (całokształtem dorobku prawnego Wspólnoty Europejskiej),
- niskie koszty rejestracji i eksploatacji, konkurencyjne opłaty i składki, brak opłaty skarbowej od aktów notarialnych hipoteki statku lub innych dokumentów zabezpieczających,
- umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z ponad 65 krajami, ponad 25 umów dwustronnych dotyczących żeglugi handlowej,
- klasyfikacja bandery Cypru na „białej liście” protokołów ustaleń z Paryża i Tokio w odniesieniu do norm bezpieczeństwa, a także wykluczenie z „Listy państw docelowych bandery” amerykańskiej straży przybrzeżnej,
- brak ograniczeń narodowościowych dla załogi i marynarzy.