Do końca dekady znacząco i pozytywnie zmieni się świat energii
Opierając się wyłącznie na obecnych ustawieniach politycznych, globalny system energetyczny znacząco zmieni się do 2030 r. Warunkiem jest to, by kraje na czas i w całości wywiązały się ze swoich narodowych zobowiązań w zakresie energii i ochrony klimatu. To z kolei sprawi, że postęp w dziedzinie czystej energii w przyszłej dekadzie będzie postępował jeszcze szybciej. Nadal jednak potrzebne są jeszcze bardziej zdecydowane środki, aby osiągalny był klimatyczny cel, jakim jest ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5 °C.
Takie są konkluzje kolejnej edycji raportu „World Energy Outlook (WEO)”, opublikowanej przez Międzynarodową Agencję Energetyczną (MAE). Raporty z tego cyklu uważane są za najbardziej autorytatywne źródła analiz i prognoz energetycznych. Dodajmy, że zmiany energetyczne rodzą implikacje także dla świata logistyki. Z raportu wynika jednoznacznie, że nadal maleć będzie udział paliw kopalnych w globalnych dostawach energii, a zatem także ich rola w transporcie. Sam transport też podlegać będzie transformacji energetycznej.
Wizja
Konsekwencją dalszych zmian technologicznych będzie to, że w końcu tej dekady m.in. będzie:
- prawie 10 razy więcej samochodów elektrycznych na drogach na całym świecie;
- fotowoltaika wytwarzać będzie więcej energii elektrycznej niż obecnie cały amerykański system energetyczny;
- udział odnawialnych źródeł energii (OZE) w światowym koszyku energii elektrycznej zbliży się średnio do 50 proc. (obecnie ok. 30 proc.), przy czym mają one mieć 80 proc. udział nowych mocach wytwórczych;
- świat ma szansę osiągnąć zdolność produkcyjną ponad 1 200 GW paneli słonecznych rocznie, ale przewiduje się, że do 2030 r. faktycznie wdroży tylko 500 GW. Gdyby jednak do końca dekady świat osiągnął 800 GW nowych mocy fotowoltaicznych, doprowadziłoby to do dalszego zmniejszenia produkcji energii węglowej w Chinach o 20 proc., a energii z węgla i gazu ziemnego w pozostałych krajach (poza Europą i Ameryką Północną) o 1/4;
- wartość sprzedaży pomp ciepła i innych elektrycznych systemów grzewczych na całym świecie przewyższy sprzedaż kotłów na paliwa kopalne;
- kraje będą inwestować trzy razy więcej w projekty budowy farm morskiej energetyki wiatrowej niż w nowe elektrownie węglowe i gazowe.
Wszystkie te zmiany są osiągalne, a opierają się wyłącznie na bieżących założeniach polityki rządów na całym świecie, podkreśla MAE.
Paliwom kopalnym dziękujemy
Połączenie rosnącego tempa rozwoju technologii czystej energii i strukturalnych zmian gospodarczych na całym świecie ma poważne implikacje dla paliw kopalnych. Po raz pierwszy w scenariuszu WEO stwierdza się, że na tę dekadę przypada szczyt globalnego popytu na: węgiel, ropę naftową i gaz ziemny, ale przez dorozumienie – jego apogeum właśnie mija. Udział paliw kopalnych w światowych dostawach energii, który od dziesięcioleci utrzymuje się na poziomie ok. 80 proc., spadnie do 2030 r. do 73 proc., a w konsekwencji globalne emisje dwutlenku węgla (CO2) związane z energią osiągną szczyt do 2025 r.
– Przejście na czystą energię ma miejsce na całym świecie i jest nie do zatrzymania. To nie jest kwestia „czy”, lecz tylko kwestia „jak szybko” – powiedział dyrektor wykonawczy MAE dr Fatih Birol. – Rządy, firmy i inwestorzy muszą wspierać przejście na czystą energię, a nie je utrudniać. Oferuje ona ogromne korzyści, w tym nowe możliwości przemysłowe i miejsca pracy, większe bezpieczeństwo energetyczne, czystsze powietrze, powszechny dostęp do energii i bezpieczniejszy klimat dla wszystkich.
Nowe wyzwania dla bezpieczeństwa energetycznego
Napięta sytuacja na Bliskim Wschodzie ma miejsce 50 lat po szoku naftowym (także jako pochodna wojny w tym rejonie). Spowodował destabilizację gospodarki światowej, która – w połączeniu i nowszymi czarnymi łabędziami – odczuwa skutki „uporczywej inflacji i wysokich kosztów kredytu”. Dobrą informacją jest to, że „za kilka lat zmniejszy presję” jeden z obszarów światowych rynków energii, który szczególnie mocno ucierpiał w wyniku globalnego kryzysu energetycznego wywołanego agresją Rosji na Ukrainę. Jedną z konsekwencji było odcięcie przez Rosję dostaw gazu do Europy, co zakłóciło równowagę rynkową.
„Jednak bezprecedensowy wzrost liczby nowych projektów związanych ze skroplonym gazem ziemnym (LNG), które zostaną uruchomione od 2025 r., ma dodać do końca dekady ponad 250 mld m sześc. rocznie nowych mocy, co odpowiada ok. 45 proc. dzisiejszej całkowitej globalnej podaży LNG”, podkreśla się w WEO-2023.
Prognozy te mają drugą stronę medalu. MAE przestrzega, że choć złagodnieją obawy o podwyżki cen i dostaw gazu, to efektem nowych projektów wydobywczych może być jego nadpodaż LNG. Szczególnie, że „wzrost globalnego popytu na gaz znacznie zwolnił od czasu szczytu na jego zużycie w 2010 r.” Jest jeszcze jeden aspekt tych prognoz. W rezultacie dużej podaży LNG, „Rosja będzie miała bardzo ograniczone możliwości poszerzania bazy klientów, a jeju dział w handlu międzynarodowym LNG który w 2021 r. wynosił 30 proc. do 2030 r. może spaść do 15 proc.”.
Zagrożony cel klimatyczny
Obecna struktura miksu energetycznego ma konsekwencje dla klimatu. Popyt na paliwa kopalne pozostanie zbyt wysoki, aby osiągnąć główny cel Porozumienia paryskiego, tj. ograniczenie wzrostu średnich temperatur na świecie do 1,5°C. Grozi to nie tylko pogorszeniem skutków zmian klimatycznych, ale także podważeniem bezpieczeństwa systemu energetycznego, który „został zbudowany z myślą o chłodniejszym świecie z mniej ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi”.
„Nagięcie krzywej emisji CO2 do ścieżki zgodnej z nie przekraczaniem temperatury o 1,5 °C jest nadal możliwe, ale bardzo trudne”, stwierdzają autorzy raportu. Z kolei koszty „bezczynności” mogą być ogromne. Pomimo imponującego wzrostu czystej energii w oparciu o dzisiejsze uwarunkowania polityczne, globalne emisje pozostaną wystarczająco wysokie, aby w tym stuleciu podnieść średnie temperatury na świecie o ok. 2,4 °C, z wszystkimi konsekwencjami dla klimatu.
Globalna strategia dla COP28
W sprawie ochrony klimatu w raporcie „WEO-2023” MAE proponuje globalną strategię „skierowania świata na właściwe tory”. Adresuje ją do uczestników najbliższej konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu – COP29, która odbędzie się w dniach 30 listopada – 12 grudnia 2023 r. w Dubaju.
Składa się ona z pięciu kluczowych filarów:
- potrojenia globalnej mocy wytwórczej energii z OZE;
- podwojenia tempa poprawy efektywności energetycznej;
- zmniejszenia o 75 proc. emisji metanu z działalności związanej z paliwami kopalnymi;
- innowacyjne mechanizmy finansowania na dużą skalę w celu potrojenia inwestycji w czystą energię w gospodarkach wschodzących i rozwijających się;
- środki mające na celu zapewnienie „uporządkowanego spadku wykorzystania paliw kopalnych”, w tym zakończenie wydawania nowych zezwoleń na budowę elektrowni węglowych o nieobniżonej emisji.
– Każdy kraj musi znaleźć własną ścieżkę, ale współpraca międzynarodowa ma kluczowe znaczenie dla przyspieszenia przejścia na czystą energię – komentuje dr Birol. – W szczególności tempo spadku emisji będzie zależało w dużej mierze od naszej zdolności do finansowania zrównoważonych rozwiązań w celu zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania na energię ze strony szybko rozwijających się gospodarek świata.
Możliwość komentowania została wyłączona.
