Korytarz transportowy Bałtyk – Adriatyk. Strategiczne inwestycje dla Pomorza Zachodniego
Rozbudowa portów, modernizacja szlaków kolejowych, droga S3 jako część międzynarodowej trasy E-65 i europejskiego korytarza transportowego, przyszłość lotniska w Goleniowie, znaczenie Terminalu LNG w Świnoujściu, potencjał naukowy i dydaktyczny Politechniki Morskiej – m.in. o tym dyskutowali uczestnicy spotkań z Anne E. Jensen, koordynatorką Korytarza TEN-T Bałtyk – Adriatyk.
Przedstawicielka Komisji Europejskiej przybyła z dwudniową wizytą na Pomorze Zachodnie. Celem spotkań Anne E. Jensen ze środowiskami samorządowymi, naukowymi i biznesowymi regionu jest zapoznanie z uwarunkowaniami transportowymi i gospodarczymi naszego województwa, gdzie rozpoczyna się lądowa część korytarza TEN-T Bałtyk – Adriatyk.
– Dziękuję pani koordynator za podjęcie inicjatywy dialogu z regionami na temat interoperacyjności, wzajemnych połączeń, innowacyjności. I za wizytę na Pomorzu Zachodnim. To dla nas szansa, by pokazać nasze priorytety transportowe. Jestem przekonany, że te priorytety nie są ważne tylko dla nas. Są istotne dla całej europejskiej sieci transportowej – podkreśli Wicemarszałek Województwa Zachodniopomorskiego Tomasz Sobieraj, witając Anne E. Jensen w Szczecinie. – Porty morskie i port lotniczy zapewniają dobre skomunikowanie Pomorza Zachodniego z Europą Zachodnią i Północną. I świadczą o sile naszego regionu w wymiarze infrastrukturalnym. Korytarz Bałtyk – Adriatyk to zwiększenie inwestycji infrastrukturalnych w regionie, ale również rozwinięcie współpracy transgranicznej, współpracy między regionami. Jest to też szansa na ożywienie otoczenia samego Korytarza, co jest dla nas bardzo ważne.
Anne E. Jensen, duńska polityk i ekonomistka, posłanka do Parlamentu Europejskiego, od września 2018 r. jest Koordynatorką Europejskiego Korytarza Bałtyk – Adriatyk. W tym czasie odwiedziła wszystkie regiony, przez które przebiega ten ważny dla całego kontynentu szlak transportowy. Pierwsze spotkania z przedstawicielami Pomorza Zachodniego odbyły się w lipcu 2021 roku, ale – ze względu na pandemię – w formule online.
– Rozmawialiśmy wtedy o innowacjach i o tym, jak realizujecie takie zadania jak na przykład mobilność w miastach – wspominała Anne E. Jensen podczas wtorkowego spotkania w Urzędzie Marszałkowskim. – Ale trudno było poznawać regiony on-line, trudno było działać jako koordynator. Przez ostatni rok nadrobiliśmy to. Odwiedziłam wszystkie regiony. Jestem przekonana, że wizyta na Pomorzu Zachodnim będzie bardzo ciekawa. Wcześniej zajmowałam się portami morskimi. Znam port Szczecin – Świnoujście.
Przyjazd Koordynatorki Europejskiego Korytarza Bałtyk – Adriatyk na Pomorze Zachodnie zaplanowano jako tzw. wizyty studyjne w dwóch miastach węzłowych Korytarza, tj. Szczecinie i Świnoujściu. 26 września Anne E. Jensen spędziła w stolicy regionu, odwiedzając m.in. szczeciński port i Politechnikę Morską (Laboratorium Automatyzacji Procesów Magazynowych). Spotkała się z przedstawicielami Klastra Morskiego Pomorza Zachodniego, uczestniczyła w multimedialnych prezentacjach portów Police i Kołobrzeg, a także Portu Lotniczego Szczecin – Goleniów. W środę (27 września) odwiedzi Port Świnoujście.
Wizyta na Pomorzu Zachodnim pozwoli poznać potencjał miast i portów wpływających na rozwój Korytarza sieci bazowej Bałtyk – Adriatyk oraz inwestycje realizowane w ramach funduszy unijnych, jak również żeby porozmawiać o unijnej polityce w zakresie transeuropejskiej sieci transportowej. Warto przypomnieć, że w trakcie kadencji Anne E. Jensen jako koordynatorki Korytarza TEN-T Bałtyk – Adriatyk trasa kolejowa Nadodrzanka (w zakresie transportu towarowego) znalazła się w tzw. rozszerzonej sieci bazowej. (Sieć bazowa i jej rozszerzenie tworzą razem europejskie korytarze transportowe stanowiące najbardziej strategiczną część sieci, mającą jednocześnie największą wartość dodaną dla UE.)
Strategiczną decyzją było też uzupełnienie mapy Korytarzy o połączenie Szczecin- Berlin. Zostało ono utworzone w 2019, kiedy to na mocy nowelizacji rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Europy dotyczącej instrumentu „Łącząc Europe” rozszerzono korytarz Morze Północne- Bałtyk o nowy odcinek. Województwo współpracuje z Komisją Europejską w ramach Europejskiego Forum Korytarza Bałtyk-Adriatyk od roku 2015.
Czym jest sieć TEN-T
Transeuropejska Sieć Transportowa – TEN-T jest instrumentem służącym koordynacji oraz zapewnieniu spójności i komplementarności inwestycji infrastrukturalnych. W skład TEN-T wchodzą: szlaki drogowe, kolejowe, lotnicze, morskie oraz rzeczne stanowiące najważniejsze połączenia z punktu widzenia rozwoju Unii Europejskiej, a także punktowe elementy infrastruktury w postaci portów morskich, lotniczych, śródlądowych i terminali drogowo-kolejowych. Ponadto, jej integralnym składnikiem są również inteligentne systemy transportowe, których wdrażanie przyczynia się do poprawy przepustowości sieci, bezpieczeństwa ruchu i zmniejszenia zanieczyszczenia środowiska przez transport.
W 2019 r. ustanowiono dziewięć korytarzy, które zastąpiły 30 projektów priorytetowych TEN-T: Morze Bałtyckie – Morze Adriatyckie, Morze Północne – Morze Bałtyckie, Morze Śródziemne, Wschodnia część regionu Morza Śródziemnego, Skandynawia – Morze Śródziemne, Ren – Alpy, Atlantyk, Morze Północne – Morze Śródziemne, Ren – Dunaj. Korytarz Bałtyk – Adriatyk prowadzi ze Skandynawii przez Polskę, Czechy, Słowację, Austrię, Słowenię, Włochy. Sieć TEN-T będzie budowana w trzech etapach: sieć bazowa do 2030 r., rozszerzenie sieci bazowej do 2040 r. oraz ukończenie kompleksowej transeuropejskiej sieć transportowej do 2050 r.
We wspomnianej nowelizacji rozporządzeniu dot. TEN-T z 2019 r. wprowadzono szereg zmian w porównaniu z planami z 2013 r. M.in. większą synergię między planowaniem infrastruktury a świadczeniem usług transportowych; wymogi dotyczące rozmieszczenia, w całej sieci TEN-T, infrastruktury ładowania i tankowania, bez której nie będzie możliwe stosowanie alternatywnych paliw transportowych; bezpieczne i chronione parkingi dla zawodowych kierowców, wyposażone w infrastrukturę paliw alternatywnych; wykorzystanie innowacyjnych technologii, takich jak 5G, w celu dalszej cyfryzacji infrastruktury transportowej, zwiększania wydajności oraz poprawy bezpieczeństwa, ochrony i odporności sieci; wymóg opracowania do 2025 r. planów zrównoważonej mobilności miejskiej przez 424 duże miasta (chodzi o promowanie mobilności bezemisyjnej, ekologizację floty pojazdów transportu publicznego); więcej węzłów przeładunkowych i multimodalnych terminali pasażerskich w miastach w celu ułatwienia multimodalności, w szczególności dla „ostatniej mili” podróży lub transportu towarów; połączenie dużych portów lotniczych z koleją, w miarę możliwości z koleją dużych prędkości; umożliwienie transportu koleją samochodów ciężarowych w całej sieci.
Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego