Jak w gąszczu przepisów o sankcjach gospodarczych nie nadepnąć na minę?
Przedsiębiorstwa żeglugowe i spedycyjne powinny nadal koncentrować się na przestrzeganiu sankcji gospodarczych obowiązujących w 2023 r. Ich liczba zdecydowanie wzrosła po agresji Rosji na Ukrainę. Do sankcji i zakazów obowiązujących od kilku lat wobec Iranu, Wenezueli i Chin, doszła Rosja, w niektórych sprawach także Białoruś.
Dlatego uczestnicy łańcuchów dostaw nadal szukają porad dotyczących tych i innych sankcji międzynarodowych oraz opinii, jak nie narazić się na kary. Poniżej prezentujemy niektóre dane, z punktu widzenia interesów Stanów Zjednoczonych, opisane przez amerykańską firmę prawniczą Seward & Kissel. Przypomina ona, że w 2022 r. USA nadal „agresywnie przyjmowały, wdrażały i egzekwowały sankcje, w tym w sektorze żeglugi i transportu”.
S&K przypomina zarazem, że Biuro Kontroli Aktywów Zagranicznych Departamentu Skarbu USA (OFAC) może nakładać na przedsiębiorstwa – nie tylko amerykańskie – łamiące sankcje kary cywilne w oparciu o standard prawny odpowiedzialności na zasadzie ryzyka.
Sankcje wobec Rosji
Od początku agresji Rosji na Ukrainę rośnie program sankcji wobec tego agresora i obejmuje on już szereg nowych ograniczeń importowych i kontroli eksportu. Dotyczy to zakazu importu niektórych rosyjskich produktów energetycznych do Stanów Zjednoczonych, a także zakazy „nowych inwestycji” w Rosji przez osoby amerykańskie. Np. w maju 2022 r. OFAC zakazał również eksportu niektórych profesjonalnych usług do Rosji, w tym: księgowości, zarządu powierniczego, tworzenia spółek oraz usług doradztwa w zakresie zarządzania.
W szczególności w odniesieniu do sektora żeglugi, w następstwie oświadczenia woli opublikowanego we wrześniu 2022 r. przez ministrów finansów G7, także Stany Zjednoczone zakazały szeregu określonych usług związanych z transportem morskim ropy naftowej i produktów ropopochodnych pochodzących z Federacji Rosyjskiej, w tym: handlu i pośrednictwa w obrocie towarami, finansowania, żeglugi, ubezpieczeń (w tym reasekuracji oraz ochrony i odszkodowań), oznaczania towarów i pośrednictwa celnego. W przypadku transportu ropy naftowej zakazy te weszły w życie 5 grudnia 2022 r., a dla innych produktów naftowych – od 5 lutego 2023 r.
Wyjątek
Od zakazu świadczenia powyższych usług istnieje wyjątek – gdy cena danego produktu nie przekracza odpowiedniego pułapu (ale wymaga to również, aby uczestnicy rynku pamiętali o towarzyszącym im procesie prowadzenia dokumentacji i atestacji określonym w opublikowanych wytycznych OFAC). Chodzi o to, by każda strona w łańcuchu dostaw mogła potwierdzić, że ropa została zakupiona na poziomie lub poniżej odpowiedniego pułapu cenowego. W szczególności zakazane usługi „finansowania” w tym kontekście obejmują zarówno finansowanie handlu specyficzne dla transakcji, jak i finansowanie nietransakcyjne.
Najnowsze sankcje wobec Rosji
24 lutego br., w pierwszą rocznicę rosyjskiej inwazji na Ukrainę, OFAC ogłosił szereg dodatkowych sankcji wymierzonych w sektor: usług finansowych, metalurgiczny i wydobywczy, a także w wojskowy łańcuch dostaw oraz osoby i „podmioty świadczące usługi unikania sankcji przez Rosję”. Opublikowane przez wiele agencji wytyczne wskazują, że Stany Zjednoczone w tym roku prawdopodobnie w większym stopniu skupią się na egzekwowaniu prawa cywilnego i karnego wobec podmiotów starających się uniknąć sankcji i kontroli wywozu, w tym przeciwko: wykorzystywaniu pośredników będących stronami trzecimi lub punktów przeładunkowych, w celu obejścia ograniczeń lub ukrycia prawdziwej tożsamości rosyjskich użytkowników końcowych.
Sankcje wobec Iranu
OFAC nadal „agresywnie egzekwuje” przepisy dotyczące transakcji i sankcji przyjętych w ub.r. wobec Iranu ((ITSR). Chodzi m.in. o sankcje przeciwko osobom, podmiotom i statkom, które ułatwiały transfery finansowe i wysyłkę irańskich produktów naftowych i petrochemicznych, często do Chin i innych miejsc w Azji Wschodniej. S&K ocenia, że przypadku braku zbliżenia między Iranem a Zachodem w sprawie porozumienia nuklearnego, znanego jako Wspólny Kompleksowy Plan Działania (JCPOA), egzekwowanie prawa będzie kontynuowane w tym roku. Np. w oświadczeniu we wrześniu ub.r. OFAC stwierdził jednoznacznie, że „działania egzekucyjne będą kontynuowane regularnie” w celu „poważnego ograniczenia eksportu ropy naftowej i petrochemicznej z Iranu”, a „każdy, kto jest zaangażowany w ułatwianie tej nielegalnej sprzedaży i transakcji, powinien natychmiast zaprzestać działalności, jeśli chce uniknąć sankcji USA”. Dodajmy, że w tym roku Unia Europejska przyjęła wobec Iranu ponadto trzy nowe sankcje, ale z powodu łamania praw człowieka. Dotyczą one podmiotów i osób (40-tu) mających udział w łamaniu ww. praw.
Perspektywy egzekwowania
OFAC nadal wszczyna działania egzekucyjne i wymierza kary cywilne przeciwko firmom zaangażowanym w transakcje objęte sankcjami za niedociągnięcia w programach zgodności. „Znaczące działania egzekucyjne zostały rozstrzygnięte z firmami z branży wirtualnej waluty, a także z firmami, które przetwarzały płatności za pośrednictwem systemu finansowego Stanów Zjednoczonych z udziałem osób objętych sankcjami, bez przyjęcia lub wdrożenia polityk i kontroli w celu zapobieżenia takim transakcjom”, informuje S&K.
OFAC kontynuuje również wszczynanie działań egzekucyjnych przeciwko firmom spoza USA zgodnie z „przyczynową” teorią odpowiedzialności w przypadku, gdy osoba spoza USA angażuje się w zabronioną transakcję rozliczaną w dolarach amerykańskich. Przechodzi ona przez amerykański system finansowy i powoduje, że amerykańska instytucja finansowa przetwarzająca fundusze angażuje się i ułatwia transakcję.
Możliwość komentowania została wyłączona.
