Wzrosły przewozy towarowe na kolei w 2022 r.
Po dwóch latach (2020 i 2021), w których rynek odczuwał skutki globalnej pandemii, a rynek transportu i logistyki musiał w sposób szczególny dostosować się do nowej rzeczywistości, rok 2022 przyniósł nowe trudności zwłaszcza intermodalnym szlaku wschód — zachód. Mimo to koleje towarowe odnotowały wzrost pracy przewozowej w ubr. na co przyczyniły się większe przewozy surowców energetycznych i ładunków z i do Ukrainy – poinformował Urząd Transportu Kolejowego.

W 2022 r. masa przewiezionych towarów osiągnęła poziom 249,4 mln, co oznaczało wzrost w porównaniu do 2021 r. o 2,4%. Wśród przewoźników, których udział w rynku przewozów towarowych według masy przewiezionych towarów przekroczył 0,5% znalazło się 28 podmiotów. To o 3 przedsiębiorstwa więcej niż w 2021 r. Niezmiennie liderem rynku pod względem udziału w przewiezionej masie towarów jest PKP Cargo. W 2022 r. udział ten jednak zmniejszył się o 1,2 punktu procentowego i wyniósł 35,4%. Drugie w zestawieniu DB Cargo Polska osiągnęło udział na poziomie 15,9%, co oznaczało spadek o 0,9 punktu procentowego. Lotos Kolej, która była trzecia w zestawieniu zanotowała spadek udziału o 0,1 punktu procentowego, osiągając 5,2%.
Praca przewozowa
Rekordowy wynik w 2022 r. osiągnięto w pracy przewozowej – 62,7 mld tonokilometrów. Pierwszy raz od kiedy UTK zbiera dane, roczna praca przewozowa przekroczyła 60 mld tonokilometrów Wynik za 2022 r. oznaczał wzrost o 12% w stosunku do 2021 r. Czynników, które odpowiadają za znaczący wzrost pracy przewozowej było kilka. Pomimo konieczności ograniczenia przewozów na kierunku wschód – zachód realizowano inne przewozy wewnątrz kraju lub z portów morskich w kierunku północ południe. W pierwszym kwartale roku miał miejsce wzmożony transport towarów takich jak paliwa kopalne (w szczególności węgiel kamienny), rudy metali, produkty wytwórstwa przemysłowego, w związku z ryzykiem nałożenia embarga na produkty z Rosji i Białorusi — komentuje UTK.
W kolejnych miesiącach transportowano wszelkiego rodzaju produkty z i do Ukrainy, co wpłynęło na otwarcie nowych kierunków dystrybucji. W tym czasie zwiększyły się przewozy wszelkiego rodzaju kruszyw, materiałów budowalnych i paliw kopalnych. Prowadzone na dużą skalę remonty na infrastrukturze kolejowej również miały wpływ na wydłużoną odległość przejazdu na niektórych kierunkach. W zakresie pracy przewozowej każdy pojedynczy miesiąc w 2022 r. osiągał wyższe parametry niż w 2021 r. Tylko w styczniu, lutym i grudniu nie została przekroczona liczba 5 mld tonokilometrów, natomiast największe wzrosty rok do roku miały miejsce lutym (20,2%), czerwcu (17,3%), maju (15,5%) i kwietniu (15,2%).
Najwięksi przewoźnicy
W 2022 r. udział w wykonanej pracy przewozowej dla PKP Cargo spadł o 1,5 punktu procentowego. do 39,2%. Druga pod względem udziału była spółka Lotos Kolej, której udział w rynku również się zmniejszył do 9,1% (o 0,9 punktu procentowego). DB Cargo Polska, które w 2021 r. było czwartym przewoźnikiem po względem udziału w 2022 r. odnotowało wzrost o 0,16 punktu procentowego i z udziałem 5,26% zajęło trzecie miejsce w zestawieniu. Udziały PKP LHS zmniejszył się o 0,3 punktu procentowego.
Kolejowym przewoźnikom towarów udało się osiągnąć dane eksploatacyjne na wyższym poziomie niż w poprzednich trzech latach. Utrudnienia w realizowaniu tras na szlakach wschód – zachód (w tym na Nowym Jedwabnym Szlaku) na takim poziomie jak dotychczas nie wpłynęły niekorzystnie na ogólny wynik przewozowy. Niestabilna sytuacja na rynkach paliw i w szczególności energetyki wpłynęła na zwiększenie kosztów, jakie przewoźnicy musieli w ubiegłym roku ponosić. Wraz z rosnącymi cenami energii nastąpił wzrost pozostałych kosztów, co automatycznie przełożyło się na mniejszą konkurencyjność kolei na rynku przewozowym. Ceny energii mogą definiować sytuację na rynku również w 2023 r.
Po okresie pandemii rynek musiał ponownie dostosować się do wymagań, jakie zostały przed nim postawione. Szczególna potrzeba dostosowania do nowych warunków widoczna jest u przewoźników intermodalnych, co odzwierciedliło średnia się w spadkach, których ten segment rynku doświadczył. Zmiana kierunku dostaw i poszukiwanie przez spedytorów alternatywnych kanałów transportu wpłynęły na spadek połączeń tranzytowych przez Polskę.
– Sytuacja kryzysowa spowodowana wojną w Ukrainie determinowała również funkcjonowanie spółek kolejowych. Rezygnacja z zakupu surowców energetycznych z Rosji wymagała dywersyfikacji ich dostaw. Konieczność zapewnienia ciągłości w dostawach w szczególności węgla kamiennego zaangażowała przewoźników (w tym głównie największego przewoźnika spółkę PKP Cargo) do masowego transportu tego surowca z portów morskich. Polscy przewoźnicy angażowali się również w transport towarów (w szczególności produktów rolnych) z objętej wojną Ukrainy. Dlatego na całościowe dane eksploatacyjne za 2022 r. należy również patrzeć przez pryzmat realizacji nagłych przewozów na dużą skalę – podsumowuje UTK.