Paradoks łańcuchów dostaw? – przez Rosję wozi się towary, które służą do walki z nią
Wojna w Ukrainie ujawniła zależność Europy od Kolei Rosyjskich i od korytarzy handlowych z Chinami. Ponad 90 proc. metali ziem rzadkich, wykorzystywanych przez europejskich producentów broni i nowoczesnej amunicji, pochodzi bowiem z Chin, podobnie jak gros mikroczipów. A Rosja znajduje się w centrum kolejowego szlaku towarowego pekińskiej inicjatywy Pasa i Drogi.
Alternatywne korytarze środkowe i południowe mają ograniczoną przepustowość, nie są jeszcze w pełni rozwinięte i nie są w stanie zaabsorbować potencjalnych „strat”, jakie Europa poniosłaby w przypadku zakłóceń transportu północną trasą, informuje agencja Bloomberg News.
REE i ich znaczenie
Pierwiastki ziem rzadkich (skrót ang.: REE), zwane również metalami ziem rzadkich, to grupa 17 pierwiastków chemicznych. Największą podgrupą jest 15 lantanowców. Dwa pozostałe metale to skand i itr. Biorąc pod uwagę ilość, lantanowce: cer, lantan i neodym są najczęściej produkowanymi pierwiastkami ziem rzadkich. W minionej dekadzie światowa produkcja REE zwiększyła się ponad dwukrotnie a globalne zasoby tych surowców kształtowały się w tym okresie w miarę stabilnie – w 2021 r. wynosiły 120 mln ton. Większość REE wydobywana jest jednak w Chinach. Trafiają one do Europy w dużej mierze koleją, szybszym środkiem transportu niż statki, w tym za pośrednictwem Rosyjskich Kolei.
W związku z potrzebami przemysłu obronnego w Europie wzrósł popyt na REE. Tylko w ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy ubr. wolumen chińskich metali ziem rzadkich przewożonych pociągami przez Rosję podwoił się do 36 074 ton, informuje Bloomberg podkreślając, że dotarł do źródeł Komisji Europejskiej. Wartość tego importu wzrosła o ponad jedną piątą, do 377 mln euro. Także większość europejskiego zapotrzebowania na wolfram – metalu ciężkiego używanego do broni przeciwpancernej produkowanej przez Thales Air Defence i Rheinmetall – jest dostarczana z Chin.
Zagrożenie istnieje
„To zdumiewające, że pomimo wszystkich sankcji, jakie UE nałożyła na Rosję (z wzajemnością), ten łańcuch dostaw nadal działa” – powiedział podczas jednej z sesji w Davos Michael Wurmser, założyciel Norge Mining Ltd. Ta norweska grupa eksploatuje duże złoża wanadu i tytanu, dwóch metali krytycznych dla przemysłu obronnego, których produkcja jest zdominowana przez Chiny i Rosję.
Formalnie, opublikowane w lipcu ub.r. wytyczne KE wyjaśniają, że towary przewożone koleją przez Rosję nie podlegają sankcjom. Podobną politykę stosuje Rosja wobec towarów w tranzycie z Chin do Europy. Choć wartość towarów wożonych koleją stanowi jedynie „skrawek” ogólnych wolumenów i wartości wymiany towarowej między UE a Chinami (ok. 3 – 4 proc.), Rosja mogłaby zwiększyć koszty i wyzwania dla europejskich importerów, stwierdza Bloomberg. Wystarczyło by, że Moskwa zdecydowałaby się zablokować ruch 15 wagonów dziennie, które zwykle przejeżdżają tą trasą.
Alternatywne korytarze środkowe i południowe mają ograniczoną przepustowość. „Nie są jeszcze w pełni rozwinięte i nie są w stanie zaabsorbować strat z trasy północnej gdyby zaistniały. Może to stać się problemem w perspektywie średnio- i długoterminowej, ale nie powinno być natychmiastowym problemem, ponieważ większość kluczowych towarów nie jest objęta sankcjami”, cytuje Boolmerg, nie wymienionego z nazwiska, „urzędnika” KE.
To nie precedens
Funkcjonowanie łańcuchów dostaw z udziałem przeciwników nie jest nowym zjawiskiem, stwierdza Rafael Loss analityk wojskowo-handlowy Europejskiej Rady Stosunków Zagranicznych. Np. Japonia podczas II wojny światowej wykorzystała amerykański złom dla budowy okrętów wojennych. Podczas zimnej wojny radzieckie dostawy metalu pomagały zaopatrzyć zachodnie arsenały, wycelowane w Moskwę.
„W porównaniu z epoką zimnej wojny zmieniło się to, że ekonomiczne narzędzia przymusu stały się bardziej widoczne w zarządzaniu konkurencją. Nie zawsze jest jasne, czy mają zamierzony efekt, ale z pewnością mają zdolność do zakłócania łańcuchów dostaw” – uważa Loss.
Możliwość komentowania została wyłączona.
