CUPT – w służbie rewolucji w polskim transporcie
Centrum Unijnych Projektów Transportowych obchodzi 15 urodziny. Od 2007 r., jako państwowa jednostka budżetowa podlegająca Ministerstwu Infrastruktury, odpowiada za obsługę funduszy europejskich. Przede wszystkim wspiera beneficjentów w procesie przygotowania ich do pozyskania środków unijnych współfinansujących inwestycję, a następnie ich prawidłowego rozliczenia. Ale służy także pomogą doradczą i ekspercką.
A ponieważ dotychczasowe środki z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko miały największy udział wartościowy w pozyskanym dofinansowaniu unijnym, rola CUPT była nie do przecenienia. W efekcie, Polska zalicza się w Unii Europejskiej do czołówki krajów w pełni wykorzystujących przyznane środki finansowe. Co równie istotne, dzięki temu wsparciu finansowemu nastąpiła realna rewolucja w polskim transporcie – mówiono podczas konferencji „15 lat CUPT – najlepsza droga do rozwoju polskiego transportu z wykorzystaniem środków UE”.
CUPT ustawicznie się zmienia i doskonali. Przykładem jest opracowanie i aktualizacja Zintegrowanego Modelu Ruchu. Jest to kompleksowe narzędzie przeznaczone do wsparcia planowania transportu (w tym zarządzania popytem i zarządzania podażą) zarówno na poziomie strategicznym o zasięgu ogólnokrajowym, jak również na poziomie regionalnym i lokalnym.
Niektóre dane
Tylko w ciągu 15 lat funkcjonowania CUPT wybudowano lub zmodernizowano: 3900 km dróg (głównie autostrad, dróg ekspresowych i obwodnic miast), 3800 km linii kolejowych, kupiono 950 sztuk lokomotyw, wagonów lub pojazdów zespolonych, gruntownie przebudowano kilka lotnisk, udrożniono od strony morza i lądu porty morskie, miasta pozyskały nowoczesny tabor autobusowy i tramwajowy oraz podwoiły długość linii tramwajowych.
– Obecnie jesteśmy w końcowej fazie wieloletniego budżetu 2014-2020, w której już pozyskaliśmy 190 mld zł na rozwój różnych sektorów transportu i jej infrastruktury – mówił Andrzej Bittel, wiceminister infrastruktury. – Nadal trwa proce zawierania umów i z pewnością łączne nakłady przekroczą 200 mld zł.
W istocie, pomoc finansowa m.in. dla potrzeb infrastruktury transportowej płynie do Polski od 2004 roku, przypomniano w dyskusji. Czyli jeszcze wcześniej, niż uruchomiono budżet z pierwszej perspektywy finansowej (2007-2013). Efekty w niektórych sferach są rewolucyjne. Przykładowo, w okresie 2003-2018 liczba pasażerów przewiezionych przez przewoźników lotniczych wzrosła z 7,1 mln do 45,7 mln, a udział przewozów intermodalnych z udziałem kolei wzrósł ze śladowego udziału w łącznych przewozach do ponad 10 proc. Pod względem długości autostrad i dróg ekspresowych Polska plasuje się na piątym miejscu w Europie.
– Dzięki środkom unijnym sektor transportu w Polsce rozwinął się w sposób niebywały – stwierdził Wojciech Wysocki, kierownik Działu Politycznego przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce. Jak dodał, z punktu widzenia nie tylko Komisji Europejskiej wskazane jest, by „prawidłowo komunikować obywatelom o źródle współfinansowania inwestycji przy okazji otwierania każdego nowego odcinka drogi i nie tylko”.
Wyzwania
W UE rozpoczęła się nowa perspektywa finansowa 2021-2027. Polska może być jednym z największych beneficjentów środków współfinansujących projekty transportowe. Są trzy źródła:
- Program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS), który jest kontynuację dwóch wcześniejszych programów (w perspektywach finansowych 2007-2013 oraz 2014-2020) Infrastruktura i Środowisko, z ogólną pulą ponad 24 mld euro, z czego na transport przypada 12,91 mld euro,
- program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027, z budżetem 1,54 mld euro na poprawę klimat na terenach miejskich i poprawę dostępności transportowej makroregionu,
- Instrument „Łącząc Europę” (CEF – 2), z budżetem 2,86 mld euro
- oraz nadzwyczajny Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększenia Odporności, z pulą 6,27 md euro.
W dyskusji podczas konferencji nie poruszano kwestii trwających nadal negocjacji polskiego rządu w KE w sprawie uruchomienie środków z KPO. Opóźnienia mają fatalny wpływ na rynek inwestycyjny, szczególnie w sektorze kolejowym, gdzie grożą opóźnienia w ogłaszaniu przetargów i uruchomieniu projektów.
– Przełom perspektyw finansowych, w którym się obecnie znajdujemy, to czas wzmożonego wysiłku dla podmiotów projektujących ramy programowe, jak i tych korzystających z dofinansowania funduszy unijnych – stwierdziła oficjalnie Joanna Lech, dyrektor CUPT. – Podmioty te muszą nie tylko wywiązać się ze wszystkich zobowiązań powziętych w związku z realizacją programów i projektów w ramach poprzedniej perspektywy (2014-2020), ale również planować i przygotowywać się do absorpcji środków UE z nowej perspektywy finansowej.
Jak powiedziała nam w kuluarach Sylwia Ceiślak-Wilk, zastępca dyrektora CUPT, urząd jest przygotowany do wdrażania projektów w części transportowej. „W momencie, kiedy zostaną podpisane wszystkie porozumienia, w tym także między MI a innymi resortami, które współuczestniczą w zarządzaniu KPO oraz między CUPT a MI, będziemy ogłaszać konkursy”.
Możliwość komentowania została wyłączona.
