Rail Carpatia: nowe rozwiązanie dla lepszej łączności między krajami Trójmorza
Polska od kilku lat promuje ideę wzmocnienia połączeń między państwami Inicjatywy Trójmorza. W związku z tym kraj krok po kroku buduje drogę Via Carpatia, Litwa, Słowacja i Węgry robią to samo na swoich odcinkach. Ale co z kolejami? Warszawa ma odpowiedź na to pytanie: to Rail Carpatia.
W najbliższych latach pojawi się w Polsce kolejny nowy odcinek Via Carpatia. To efekt umowy zawartej pod koniec lipca 2022 roku. Nowa droga będzie budowana w województwie lubelskim, między Międzyrzeczem Podlaskim a Radzyniem Podlaskim. Jest to jedna z wielu wiadomości o tak ważnej drodze dla Polski, szczególnie dla jej wschodnich regionów i krajów Trójmorza. W tym roku polscy urzędnicy skupili się na innej kwestii, a mianowicie na stworzeniu kolejowego odpowiednika Via Carpatia, który został sklasyfikowany jako Rail Carpatia.
Niejasna koncepcja?
Obecnie Rail Carpatia jest jedynie koncepcją magistrali, która powinna przebiegać pomiędzy Morzem Bałtyckim a Morzem Egejskim, łącząc regiony położone w pobliżu zewnętrznej granicy UE. Patrząc wstecz na powstawanie autostrady Via Carpatia, warto zauważyć, że budowa nowej arterii komunikacyjnej jest procesem skomplikowanym i czasochłonnym. Projekt drogowy rozpoczął się w 2006 roku Deklaracją Łańcucką czterech krajów: Litwy, Polski, Słowacji i Węgier, do których później dołączyły Rumunia, Bułgaria i Grecja. Dopiero 10 lat później koncepcja została przekształcona w realny projekt korytarza drogowego z kilkoma możliwymi odgałęzieniami.
Jeśli chodzi o Rail Carpatia, to rząd Polski, a w szczególności minister infrastruktury, deklarują swój pomysł dopiero od trzech lat. Zazwyczaj linia główna była wymieniana podczas szczytów Inicjatywy Trójmorza jako kluczowy projekt poprawy połączeń kolejowych między członkami tego stowarzyszenia. W 2020 roku w przemówieniu polskiego ministra wymieniono właśnie Rail Carpatia.
Rok później minister podał znacznie jaśniejsze wyjaśnienie. „Trójmorze to nie tylko łączność drogowa; chodzi również o łączność kolejową. Spójrzcie na Węgry, na to jak rozpoczęli projekt połączenia Budapesztu z Warszawą przez Słowację. Pamiętajmy o Rail Baltica, która wraz z Bursztynowym Korytarzem tworzy kolejny korytarz komunikacyjny biegnący dalej na południe – Rail Carpatia – powiedział Andrzej Adamczyk na szczycie Inicjatywy Trójmorza w Sofii, który odbył się latem 2021 roku. W tym roku polscy urzędnicy zwracają większą uwagę na ten pomysł, ale nie ma szczegółowych informacji na temat korytarza.
Możliwa trasa
W przeciwieństwie do Via Carpatia, Rail Carpatia nie ma zatwierdzonej trasy. W tej chwili jasne jest tylko, że linia główna musi łączyć co najmniej siedem krajów, podobnie jak jej odpowiednik drogowy. Biorąc pod uwagę przebieg Via Carpatia można przyjąć, że planowany korytarz kolejowy połączy następujące miasta: Białystok, Lublin i Rzeszów w Polsce; Preszów i Koszyce na Słowacji; Miszkolc, Nyíregyháza i Debreczyn na Węgrzech; Arad i Craiova w Rumunii; Sofia w Bułgarii i Saloniki w Grecji.
Pomiędzy wymienionymi punktami przebiegają linie kolejowe i wszystkie są w mniejszym lub większym stopniu wykorzystywane do przewozu pasażerów lub towarów. Jeśli jednak zainteresowane kraje zamiast nowych magistrali, będą wolały korzystać z już istniejących, trasa korytarza kolejowego będzie znacznie bardziej kręta niż jego drogowa odpowiedniczka. Na przykład odcinek Via Carpatia Lublin – Rzeszów przebiega bardziej prosto niż istniejące linie kolejowe na mapie. Ta sama sytuacja jest na innych odcinkach i w innych krajach.
Kluczowe przeszkody
Pierwszą i najważniejszą kwestią do rozwiązania dla Rail Carpatia jest jej trasa, jak wspomniano powyżej. Dokładny przebieg określi przyszłe szacunki kosztów potrzebne do urzeczywistnienia projektu. Obecnie trudno dyskutować o komponencie finansowym, ponieważ nie ma opracowań i szacunków. Trzy pozostałe kwestie dotyczą istniejącej infrastruktury kolejowej. Po pierwsze, to luka na Litwie, która zostanie zlikwidowana dopiero po wybudowaniu linii Rail Baltica i zapewnieniu płynnego połączenia z Łotwą i Estonią. W rezultacie osiem z 12 krajów uczestniczących w Inicjatywie Trójmorza (Grecja nie jest jej członkiem) zostanie połączonych linią Rail Carpatia
Po drugie, kraje korytarza mają różne systemy elektryfikacji: w Polsce i wschodniej Słowacji wykorzystuje się prąd stały, podczas gdy koleje w innych krajach są zasilane prądem przemiennym. Ponadto istnieje wiele odcinków niezelektryfikowanych. Oba problemy można rozwiązać kupując lokomotywy wielosystemowe lub instalując przewody na liniach niezelektryfikowanych. Jednak rozwiązania te wymagają dodatkowych inwestycji. Po trzecie, przemieszanie odcinków jedno- i dwutorowych , które powinno zostać wyeliminowane wraz z rozwojem korytarza kolejowego.
Możliwość komentowania została wyłączona.
