Rozwój infrastruktury: Kazachstan przygotowuje się do zwiększonego ruchu na korytarzu środkowym
Rosyjska inwazja na Ukrainę i następujące po niej sankcje wobec krajów zachodnich spowodowały znaczącą zmianę na Nowym Jedwabnym Szlaku. Przez dekadę Rosja była kluczowym państwem tranzytowym dla większości pociągów kontenerowych kursujących między Chinami a Europą. Teraz coraz więcej załadowców i spedytorów patrzy w stronę Środkowego Korytarza, który omija sankcjonowany kraj. W związku z tym Kazachstan będzie mógł obsłużyć więcej ruchu towarowego. Nie będzie to możliwe bez inwestycji w infrastrukturę.

Jeszcze kilka miesięcy temu Środkowy Korytarz, biegnący przez Azję Centralną i region kaukaski, nie cieszył się popularnością wśród spedytorów, firm logistycznych i spedytorów. Większość z nich uznała to za niewygodną trasę przewozu kontenerów między Chinami a Europą. Zmieniła to rosyjska agresja militarna i korytarz zyskuje na popularności. Niektórzy spedytorzy wolą dostarczać kontenery do Europy przez Turcję, inni robią to przez Rumunię (korzystając z połączenia promowego Gruzja-Rumunia).
Niemniej jednak wszystkie pociągi kontenerowe środkowego korytarza przejeżdżają przez Kazachstan, który obecnie umacnia swoją pozycję jako kraj tranzytowy. Według Międzynarodowego Stowarzyszenia Transkaspijskiego Międzynarodowego Szlaku Transportowego przeładunki w korytarzu wzrosną sześciokrotnie, do 3,2 mln ton. Dlatego rząd Kazachstanu przywiązuje dużą wagę do projektów infrastrukturalnych, aby przygotować swoją sieć transportową do obsługi tego ruchu.
Więcej ładunków
Kolej odgrywa kluczową rolę w gospodarce Kazachstanu. W 2021 r. pociągami przewieziono 256 mln ton towarów. W efekcie rząd kraju aktywnie inwestuje w rozwój infrastruktury kolejowej. Na przykład w latach 2010-tych wybudowano około 2500 km nowych linii i zmodernizowano około 10 000 km linii istniejących. W 2021 roku Kazachstan Temir Zholy, państwowy przewoźnik kolejowy i zarządca sieci kolejowej, zmodernizował około 600 km torów.
Do 2025 roku Kazachstan Temir Zholy zamierza zrealizować trzy kluczowe projekty infrastrukturalne, które wyeliminują wąskie gardła w krajowej sieci kolejowej. Co więcej, inwestycje te pozwolą przewoźnikowi przewieźć do 30 mln ton ładunków tranzytowych (szacunkowa wartość na bieżący rok to 24,5 mln ton).
Pierwszy projekt to budowa drugiego toru i elektryfikacja odcinka Dostyk-Mojynty. Zwiększy to pięciokrotnie przepustowość linii, a pociągi towarowe będą mogły jeździć na trasie z prędkością 1500 kilometrów na dobę (zamiast 800 kilometrów na dobę). Drugim projektem jest budowa odcinka Darbaza-Maktaaral, który skróci dystans tranzytowy do krajów Azji Centralnej. A trzeci projekt kolejowy to budowa obwodnicy kolejowej na stacji Ałmaty. Umożliwi rozładunek o 30 proc. zatłoczonej stacji w dawnej stolicy Kazachstanu i skrócenie czasu dostawy towaru do 24 godzin.
Zamiana portów w huby
Kolejnym kierunkiem inwestowania w infrastrukturę jest rozwój kazachskich portów Aktau i Kuryk. Port Aktau, główny port Kazachstanu nad Morzem Kaspijskim, już dwukrotnie odnotował wzrost ruchu kontenerowego: w lutym 2022 roku przeładował nieco ponad 1600 TEU, a w kwietniu liczba ta prawie się podwoiła do 3 000 TEU. Operator portu spodziewa się, że roczne wolumeny kontenerów również zostaną podwojone, do 50 000 TEU.
Aby nadążyć za rosnącym ruchem, Port Aktau planuje do 2025 r. wybudować nowy wielofunkcyjny terminal, który szacowany jest na około 22,4 mln euro. Będzie posiadał otwarty plac składowy o powierzchni 80 tys. Ostatecznie projekt zaowocuje wzrostem ruchu kontenerowego do 100,00 TEU.
Drugim portem Kazachstanu jest Kuryk, najmłodszy obiekt morski w kraju. Oddano go do eksploatacji w grudniu 2016 roku. Obecnie port ma wystarczającą ilość wolnej przepustowości: jego terminal promowy może obsłużyć do 4,1 mln ton towarów kolejowych, podczas gdy w 2021 roku przetworzył zaledwie 564 tys. ton). Tymczasem na bieżący rok zaplanowano pewne zmiany w infrastrukturze portowej. Planowane jest oddanie do użytku 11,6 km torów dojazdowych, dwóch nowych nabrzeży oraz pierwszego etapu terminalu drobnicowego. Pełna realizacja projektu, polegająca na budowie nowych specjalistycznych terminali, zwiększy roczny obrót towarowy portu do 14 mln ton oraz poszerzy asortyment przeładowywanych ładunków kosztem ładunków drobnicowych, kontenerowych i masowych, a także zboża i luzem oleju.