Przewozy towarowe korzystają z efektów modernizacji linii kolejowych
Dzięki zakończonym już projektom inwestycyjnym, pociągi towarowe mogą kursować z większą prędkością i częstotliwością, cięższymi i dłuższymi składami. W nowej perspektywie finansowej nie planujemy budowy nowych odcinków linii kolejowych dedykowanych wyłącznie przewozom towarowym, lecz koleje cargo skorzystają m.in. na modernizacji węzłów kolejowych – mówi Mirosław Skubiszyński, członek zarządu PKP Polskich Linii Kolejowych ds. eksploatacji

Tylko ok. 3 proc. pociągów towarowych przyjeżdża z poślizgiem do 15 minut, a średnie opóźnienie sięga 7 godzin, wynika z danych UTK. Sądząc po tych statystykach, ich operatorzy w małym stopniu korzystają z realizacji Krajowego Programu Kolejowego, w przeciwieństwie do operatorów pociągów pasażerskich i samych pasażerów.
– Według statystyki prowadzonej przez zarządcę infrastruktury, ogólna punktualność pociągów towarowych wynosiła w 2021 ok. 42 proc. Prawdą jest, że średnie opóźnienie pociągu sięgało 7 h. Należy jednak zaznaczyć, iż wpływ zarządcy infrastruktury na ich opóźnienia miał tylko ok. 9 proc. udział. Organizacja ruchu towarowego różni się zdecydowanie od ruchu pasażerskiego i przewoźnicy mają inne oceny wskaźnika, którym jest punktualność.
Przewozy cargo odczuwają więc efekty wydania dziesiątek miliardów złotych na modernizację…?
– Jak najbardziej. Modernizacja linii nie wpływa znacząco na punktualność kursowania pociągów. Jednak efektem tych inwestycji, realizowanych z udziałem środków budżetowych oraz unijnych, są krótsze czasy przejazdów pociągów także towarowych, z większą częstotliwością oraz wzrost poziomu bezpieczeństwa ruchu. Zmodernizowane tory przystosowano do nacisku 221 kN na oś, mogą nimi kursować pociągi o długości do 740 m. Poprawiliśmy też dostęp kolei do polskich portów. Od kilku już lat pociągi intermodalne mają możliwość jazdy z prędkością nawet 120 km/h, co istotnie wpływa na czas ich przejazdu. Pozwala to również na kursowanie składów między pociągami pasażerskimi bez wpływu na planową realizacje rozkładu jazdy.
Które linie modernizowane (zgodnie z KPK) mają największe znaczenie dla rozwoju kolejowego transportu intermodalnego?
– Kluczowe przewozy w kolejowym transporcie intermodalnym odbywają się przede wszystkim w ciągu tzw. Nowego Jedwabnego Szlaku. To linia biegnąca od granicy w Terespolu do Warszawy (nr 2), przez Warszawski Węzeł Kolejowy i dalej linią ze stolicy przez Poznań do granicy w Rzepinie (nr 3). Ponadto istotnymi ciągami są również trasy prowadzące z południa Polski do portów morskich w Gdańsku i Gdyni. W tym wypadku kluczową rolę odgrywa linia Chorzów Batory – Tczew (nr 131). Można także wskazać odcinek Inowrocław – Korsze (linia nr 353), z którego korzystają pociągi intermodalne w relacji Chałupki – Korsze Towarowa.
Na linii Poznań – Wrocław (nr 271) zapewniany jest dojazd do Kątów Wrocławskich, gdzie znajduje się drogowo-kolejowy terminal, będący elementem korytarza Bałtyk-Adriatyk, tj. biegnącego przez sześć państw Unii Europejskiej: Polskę, Republikę Czeską, Słowację, Austrię, Włochy i Słowenię. Korytarz ten łączy porty bałtyckie w Gdyni, Gdańsku, Szczecinie i Świnoujściu z portami adriatyckimi w: Trieście, Wenecji, Rawennie i Koprze. Również można wskazać linię Szczecin – Wrocław (nr 273) oraz Wrocław – Kędzierzyn Koźle (nr 136) i Kędzierzyn Koźle – Chałupki (nr 151), które są wykorzystywane przez pociągi z kursujące z portu w Szczecinie w kierunku Chałupek, tj. granicy z Czechami.
Kiedy skończą się prace modernizacyjne na przejściu granicznym w Terespolu, udrażniając też odprawy pociągów w Małaszewiczach? I ogólnie, kiedy udrożniona zostanie newralgiczna trasa tranzytowa ze wschodu na zachód?
– Krajowy Program Kolejowy do 2023 roku przewiduje modernizację ciągu E20/C-E 20 na odcinkach Warszawa – Poznań oraz Siedlce – Terespol. Zasadnicze prace na obu odcinkach powinny zakończyć się do końca 2022 roku. Natomiast w zakresie kontynuacji inwestycji do 2030 roku, PLK planują zrealizować projekty na linii kolejowej C–E 20 na odcinku Skierniewice – Pilawa – Łuków; ciągu E 20 na odcinku Poznań Główny – Kunowice (granica państwa). Przewidywana jest też poprawa dostępności przejścia granicznego Terespol-Brześć.
Według założeń, w nowej perspektywie finansowej 2021-2027 koleje w Polsce mogą otrzymać podobnej wielkości dofinansowanie UE, jak w latach 2014-2020. Jak wpłynie to na poprawę infrastruktury liniowej służącej przewozom towarowym, w tym szczególnie intermodalnym?
– Strategia inwestycyjna PLK na nową perspektywę finansową 2021 – 2027 obejmuje m.in. poprawę stanu technicznego bazowej i kompleksowej sieci TEN-T. Oznacza to m.in. kontynuację prac w korytarzach: C-E 30, E 20/C-E 20, E 59/C-E 59, E 65/C-E 65, E 75, a także w korytarzach stanowiących połączenia międzynarodowe. Przewidywana jest poprawa stanu technicznego linii kolejowych tworzących tzw. korytarze towarowe, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady nr 913/2010 w sprawie europejskiej sieci kolejowej ukierunkowanej na konkurencyjny transport towarowy. Uwzględnione w tym są też prace dla lepszego standardu infrastruktury na kolejowych przejściach granicznych na styku linii normalno- i szerokotorowych (1435 i 1520 mm).
Planowana jest również poprawa stanu technicznego linii szczególnie ważnych dla ruchu towarowego, m.in. zapewniających ominięcie aglomeracji warszawskiej, poznańskiej i górnośląskiej (Katowic) oraz na trasach poprawiających dostęp do portów morskich w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie i Świnoujściu. Wśród projektów na liniach ważnych dla ruchu towarowego są m.in. prace w ciągu C-E 65 na odcinku Zduńska Wola – Inowrocław – Tczew; co zwiększy przepustowość ciągu Tczew – Gdynia, prace na linii kolejowej nr 204 na odcinku Malbork – Braniewo (granica państwa), na alternatywnym ciągu transportowym Bydgoszcz – Trójmiasto, na Nadodrzance na odcinku Wrocław Grabiszyn – Rzepin, na odcinku Opole Groszowice – Jelcz – Wrocław Brochów oraz na obwodnicy towarowej Poznania.
Czy w szczególności projektowana jest budowa odcinków linii kolejowych, które będą dedykowane wyłącznie przewozom towarowym, w tym intermodalnym?
– Obecnie spółka nie planuje budowy nowych odcinków linii kolejowych dedykowanych wyłącznie przewozom towarowym. Planowane są inwestycje w węzłach kolejowych (warszawskim, poznańskim, wrocławskim, krakowskim i łódzko-koluszkowskim), które obejmować będą modernizację linii kolejowych wykorzystywanych głównie w ruchu towarowym (w tym obwodnic), a także dobudowę dodatkowych torów na wlotach/wylotach tych węzłów, w celu zwiększenia ich przepustowości.
Przykładem planowanej inwestycji na linii wykorzystywanej głównie w przewozach towarowych jest projekt „Prace na alternatywnym ciągu transportowym Bydgoszcz – Trójmiasto” (linia nr 201). Dodatkowo, w związku z planami budowy nowych, „pasażerskich” linii kolejowych przez Centralny Port Komunikacyjny Sp. z o.o., zmianie ulegnie zasadnicze przeznaczenie niektórych istniejących linii.
A czy PLK odbiera sygnały, że operatorzy lub samorządy chcą budować bocznice kolejowe lub terminale, w tym kontenerowe (poza Emilianowem i Zajączkowem)?
– PKP Polskie Linie Kolejowe współpracują z innymi podmiotami w sprawie optymalnego rozmieszczenia na terenie kraju infrastruktury punktowej, w postaci terminali intermodalnych. Dla spółki jest to istotne w zakresie zapewnienia odpowiedniej infrastruktury dostępowej.