Stop! – dla kolejnych ograniczeń covidowych dla pracowników transportu
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) tworzą grupę działania, z udziałem przedstawicieli globalnych organów transportowych, w celu „zapewnienia swobody przepływu pracowników transportu międzynarodowego”.
Określenie wspólnych zasad w tej sprawie ma zmniejszyć zatory w łańcuchu dostaw towarów, w obliczu kolejnej mutacji covid-19 i wprowadzanych obostrzeń rządów dotyczących zarówno zasad przekraczania granic państwa, wymaganych zaświadczeń zdrowotnych jak i okresów kwarantanny.
Pytaniem pozostaje na razie, czy uda się ustalić wspólne zasady, władze ilu krajów je wdrożą oraz kiedy to nastąpi.
Grupa
Tworzenie grupy działania potwierdzili wczoraj dyrektor generalny WHO, Tedros Ghebreyesus i dyrektor generalny MOP – Guy Ryder. Stało się tak po ich spotkaniu w ubiegłym tygodniu z przedstawicielami organizacji i związków zawodowych reprezentujących firmy głównych sektorów transportowych. Powtórzyli oni ostrzeżenia przed „negatywnymi skutkami dla łańcuchów dostaw towarów z powodu nowych ograniczeń w przemieszczaniu się pracowników transportu”.
Dyrektor Tedros powiedział podczas spotkania, że prace nad utworzeniem Grupy Działania rozpoczną się jeszcze w tym tygodniu, a w przyszłości odbędą się regularne spotkania z przedstawicielami tych międzynarodowych organizacji sektora transportowego. W szczególności ma być omawiana zmiana funkcjonowania tzw. żółtej karty, tj. paszportu medycznego wydawanego przez WHO, który ma być powszechnie używany przez pracowników transportu jako dowód szczepienia. Organizacje transportowe postulują jednak szersze działania (patrz: poniżej).
WHO i MOP potwierdziły również, że Komitet Wykonawczy sekretarza generalnego ONZ w styczniu 2022 r. omówi dalsze rozwiązania problemów podniesionych przez organizacje transportowe.
Problem
Wcześniej Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych (IATA), Międzynarodowa Izba Żeglugi (ICS), Międzynarodowa Unia Transportu Drogowego (IRU) i Międzynarodowa Federacja Pracowników Transportu (ITF) wystosowały apele do rządowych departamentów zdrowia „o koordynację działań i unikanie ograniczania przepływu pracowników transportu”. Wezwały też rządy, aby „wyciągnęły wnioski z ostatnich dwóch lat” i w reakcji na wariant Omicron nie wprowadzały ponownie przepisów, które „dodatkowo ograniczają wolność przemieszczania się pracowników transportu międzynarodowego”.
Według nich, pracownicy transportu transgranicznego, w tym marynarze, załogi samolotów i kierowcy muszą być w stanie nadal wykonywać swoją pracę i przekraczać granice „bez nadmiernie restrykcyjnych przepisów dotyczących podróży, aby utrzymać w ruchu i tak już niedomagające łańcuchy dostaw”.
Organizacje te zażądały również, aby pracownicy transportu mieli dostęp do opieki zdrowotnej w nagłych wypadkach i priorytetowego traktowania szczepień przeciwko covid-19 na zatwierdzonej liście WHO. Wezwały do opracowania zharmonizowanych protokołów na szczeblu międzynarodowym, które mają wpływ na pracowników transgranicznych, np. wykazujących status szczepień lub wyniki testów na COVID-19. Podkreśliły, że rządy muszą zwiększyć globalną podaż szczepionek „wszelkimi dostępnymi im środkami”, aby przyspieszyć odbudowę swojego przemysłu transportowego.
IATA, ICS, IRU i ITF reprezentują rynek o obrotach ponad 20 bilionów USD rocznie w światowym handlu, 65 milionów pracowników transportu oraz ponad 3,5 miliona firm.
Doświadczenia
Po pierwszych trzech falach covid-19, które spowodowały m.in. niemal powszechne na świecie kontrole na granicach (np. przywódcy Unii Europejskiej zgodzili się 17 marca 2020 r. na wdrożenie planu 30 dniowego zamknięcia granic zewnętrznych unijnych), w przypadku zawodowych pracowników transportu w kolejnych miesiącach wiele krajów wprowadziło odstępstwa od powszechnie obowiązujących regulacji przekraczania granic.
Np. w UE osoby „zawodowo przewożące osoby i towary” mogą przemieszczać się bez ograniczeń między krajami członkowski, choć powinny mieć wypełniony załącznik nr 3 do wytycznych Komisji Europejskiej (Annex 3 Template of Certificate for International Transport Workers). Potrzebny jest m.in. w przypadku wyrywkowych kontroli.
Na świecie stosuje się natomiast różne praktyki – mniej lub bardziej restrykcyjne także wobec pracowników transportu. W szczególności w Chinach, gdzie już poprzedni wariant Delta spowodował, że rząd wprowadził strategię „zero tolerancji” dla pandemii, tj. bardzo restrykcyjne kontrole graniczne, obejmujące także pilotów czy marynarzy.
Jak informuje polskie MSZ, osoby, które przebyły covid-19 powinny liczyć się z możliwością skierowania na szpitalną obserwację medyczną, niezależnie od wyników testów oraz odbytego szczepienia/ Natomiast osoby, które miały pozytywny wynik testu – podlegają długotrwałej hospitalizacji, a następnie co najmniej 14-dniowej kwarantannie. „Udzielenie pomocy konsularnej osobom objętym kwarantanną lub innymi ograniczeniami wprowadzanymi przez władze lokalne może być niemożliwe lub utrudnione”, podkreśla MSZ.
Przed miesiącem została niemal sparaliżowana działalność jednego z międzynarodowych przewoźników lotniczych, bowiem ok. 100 pilotów poddano kwarantannie, gdyż u jednego na lotnisku w Szanghaju wykryto objawy covidu. Problemy z kwarantanną silnie destabilizują też proces wymiany załóg statków, dodatkowo pogłębiając problemy z utrzymaniem harmonogramów stałych połączeń kontenerowych.
Komentarze
Po spotkaniu z przedstawicielami organizacji transportowych powiedzieli:
– Guy Ryder: „Światowe sektory transportu i ich pracownicy stoją w obliczu ogromnej, ciągłej presji i trudności wynikających z pandemii covid-19. Dlatego cieszę się, że powołaliśmy wspólną grupę działania, która dokona przeglądu wpływu pandemii na tych pracowników i zachęci rządy do stosowania uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym protokołów i standardów”.
Tedros Ghebreyesus: „Pandemia pozostaje stanem zagrożenia zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym, który nadal negatywnie wpływa na zdrowie ludzkie na całym świecie oraz handel międzynarodowy i podróże. Kluczowe znaczenie ma ochrona zdrowia pracowników transportu transgranicznego i utrzymanie operacji turystycznych dla misji kryzysowych i humanitarnych, repatriacji i transportu ładunków”.
Guy Platten, sekretarz generalny ICS: „Potrzebujemy rządów, by pilnie chroniły zdrowie i bezpieczeństwo pracowników transgranicznych jeśli chcą oczekują, żeby sezon wakacyjny był bliski normalności. To naprawdę niepokojące, że zeszłoroczne drakońskie ograniczenia w podróżowaniu zaczynają pojawiać się ponownie w wielu krajach, zwłaszcza, że miliony pracowników transportu wykazuje ogromne poświęcenie, z tak niewielkim uznaniem”.
Stephen Cotton, sekretarz generalny ITF: „Ponieważ wkraczamy w szczyt sezonu transportu w okresie świąt Bożego Narodzenia ważne jest, abyśmy wspólnie pracowali nad zmniejszeniem obciążenia globalnego łańcucha dostaw. Tymczasem spotykamy się też z taką reakcją, jak w Australii, gdzie władze obwiniają pracowników transportu za zakłócenia wynikające z globalnego kryzysu zdrowotnego. Chodzi nam więc o przywództwo, a nie o protekcjonizm czy politykę”.