Dofinansowanie UE projektów kolejowych w nowej perspektywie finansowej
Polscy beneficjenci projektów transportowych, szczególnie w sektorze kolejowym, skorzystają w bieżącej perspektywie finansowej 2021-2027 z podobnej wartości pomocy finansowej Unii Europejskiej, jak w poprzedniej (2013-2020). Znaczącą, dodatkową pulą będą środki dostępne z Krajowego programu odbudowy – mówi Paweł Engel, zastępca dyrektora Departamentu Analiz Transportowych i Programowania Centrum Unijnych Projektów Transportowych.
Jest jednak też szereg zmian proceduralnych, w tym w preferencjach we wsparciu projektów inwestycyjnych. – Przewodnim założeniem Komisji Europejskiej jest współfinansowanie tych zadań, które sprzyjają przesuwaniu towarów i pasażerów z transportu drogowego na kolejowy, jako środka bardziej ekologicznego, a co jest też zgodne z celami ochrony klimatu – dodaje wicedyrektor Engel. – Dlatego m.in. zakłada się silne wsparcie finansowe UE na projekty rozwijające transport intermodalny, bowiem to on sprzyja realizacji powyższych założeń.
Instrumenty wsparcia
Transport będzie korzystał z trzech programów finansowania projektów inwestycyjnych, podobnych do tych z perspektywy finansowej 2014-2020. Będą to:
- Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS), który zastępuje zakresem funkcjonujący w perspektywie finansowej 2014-2020 Program Infrastruktura i Środowisko,
- Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (w miejsce Programu Operacyjnego Polska Wschodnia) oraz
- Fundusz Łącząc Europę (CEF 2).
- Dodatkowym źródłem finansowania będzie wspomniany Krajowy plan odbudowy i zwiększenia odporności.
- Transport intermodalny skorzysta też z możliwości dofinansowania przez CEF2 projektów zakładających cyfryzację zarządzania i działalności – dodaje wicedyrektor Engel.
Budżet FEnIKS-a
Środki dofinansowania projektów transportowych w Polsce z funduszy strukturalnych, ujętych programem FEnIKS, będą prawdopodobnie mniejsze (nadal nie jest podpisana Umowa Partnerstwa Polski z UE), w porównaniu z byłym POIiŚ. W minionej perspektywie była to pula 17,34 mld euro, w bieżącej będzie 14,59 mld euro. Różnica wynika głównie z prawie 40-to procentowego zmniejszenia dofinansowania projektów drogowych (było 10,95 mld euro, będzie 6,6 mld euro). – To właśnie efekt zmiany priorytetów w polityce preferowanych inwestycji przez UE – dodaje wicedyrektor.
Z funduszy europejskich kolej w Polsce pozyska w bieżącej perspektywie niemal podobne środki (4,98 mld euro), jak w minionej (5,01 mld euro). Podobna będzie też ogólna kwota na projekty intermodalne – 230 mln euro (było 247 mln euro). Ogólnym założeniem FEnIKS-ajest preferowanie finansowania zadań na sieci TEN-T i poza nią „przy zachowaniu na poziomie wdrożeniowym monitorowania podziału względem TEN-T”.
Przewidywane typy inwestycji obejmują m.in.budowę i przebudowę infrastruktury terminali intermodalnych oraz dedykowanej infrastruktury kolejowej (m.in. bocznic) i drogowej, niezbędnej do włączenia ich w sieć transportową, zakup lub modernizację niezbędnych urządzeń oraz taboru kolejowego do obsługi terminali intermodalnych oraz zakup lub modernizację systemów telematycznych i satelitarnych służących transportowi intermodalnemu.
Budżet CEF 2
Fundusz Łącząc Europę w bieżącej perspektywie kontynuacje finansowanie kluczowych projektów transportowych, energetycznych i cyfryzacji. W części transportowej CEF2 będzie wspierał multimodalność, poprzez rozwój i modernizację kolei, transportu intermodalnego, śródlądowego oraz morskiego. Priorytetem będzie dalszy rozwój sieci TEN-T, w szczególności budowę brakujących odcinków sieci i projektów transgranicznych.
Łączny budżet CEF2 na projekty transportowe to 25,81 mld euro i składa się z trzech (w poprzednim budżecie z dwu) części:
- puli kohezyjnej (tzw. koperty narodowej), w której można ubiegać się o dofinansowanie projektu do 85 proc. Skorzystają z niego głównie publiczne jednostki zarządzające infrastrukturą w Polsce, takie jak: PKP PLK, GDDKiA, CPK, zarządcy portów morskich, PGW Polskie Wody. Łącznie to 11,29 mld euro, z czego dla Polski przypada szacunkowo ok. 2,9 mld euro,
- puli ogólnej, w której beneficjenci stają do konkursu i mogą pozyskać dofinansowanie od 30 do 50 proc. Dostępna kwota dla wszystkich państw członkowskich wynosi 12,83 mld euro,
- nowej puli, Military Mobility, na współfinansowanie infrastruktury podwójnego zastosowania (cywilno-wojskowego), z budżetem 1,69 mld euro. Wybór projektów także będzie podlegał konkursowi. Dofinansowanie będzie sięgać do 50 proc.
– O ile polscy beneficjenci muszą jeszcze poczekać ze zgłaszaniem do Komisji Europejskiej wniosków o dofinansowanie projektów z Funduszy Strukturalnych (do czasu podpisania Umowy Partnerstwa i zaakceptowania przez Komisję programów operacyjnych), to ruszył już pierwszy nabór z funduszu CEF2 – dodaje wicedyrektor Engel.
Ogłosiły go 6 września KE oraz Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA). Termin składania wniosków upływa 19 stycznia 2022 r. W tym przypadku jednak mogą to być projekty z puli kohezyjnej, podlegające opinii Ministerstwa Infrastruktury.
Budżet Krajowego planu odbudowy i zwiększenia odporności
Służy on „przezwyciężeniu konsekwencji gospodarczych i społecznych oraz skutków asymetrycznych dla państw członkowskich, także na reformy i inwestycje ukierunkowane „zieloną” i cyfrową transformację”. Ogólnie – co najmniej 37 proc. łącznej jego alokacji przeznaczone jest na cele związane z ochroną klimatu, a co najmniej 20 proc. – na cele cyfryzacji.
Łączny budżet dla Polski wynosi 58,1 mld euro, w tym 23,9 mld w formie dotacji, a 34,2 mld – w formie pożyczek. Część budżetu tego planu dedykowana transportowi (6,4 mld euro) przeznaczona będzie na projekty ogólnokolejowe, pasażerski transport zbiorowy oraz transport intermodalny. Preferowane są tu zadania służące ochronie klimatu, czyli – zmniejszania przez transport emisji CO.
Projekty transportu intermodalnego mogą pozyskać 175 mln euro, z podobnym przeznaczeniem, jak w przypadku programu FEnIKS, ale mogą też obejmować – jako element składowy – inwestycje cyfryzacji, zwiększające efektywność funkcjonowania terminali i obsługi towarów (341 mln euro). Projekty będą wybierane w trybie konkursowym.
Możliwość komentowania została wyłączona.
