Nowy korytarz transportowy połączy Uzbekistan, Afganistan i Pakistan
Dla Uzbekistanu jednym z najważniejszych zadań zawsze było wyjście do portów morskich, pomimo granic zamkniętych przez długie lata. W lutym 2021 r. w Taszkencie przedstawiciele Uzbekistanu, Afganistanu i Pakistanu podpisali „projekt stulecia” – budowę linii kolejowej Termez – Mazar-i Szarif – Kabul – Peszawar, która będzie jednym z największych projektów w historii Uzbekistanu. Bank Światowy zgodził się już przeznaczyć 35 milionów dolarów na prace projektowe. Dla wszystkich krajów zaangażowanych w projekt jest to korzystne ekonomicznie, geograficznie i politycznie.

Droga łącząca Azję Południowa i Środkową, biorąc pod uwagę aspekt polityczny i gospodarczy, doprowadzi do rozwoju gospodarki Afganistanu. Wszystkie pieniądze tranzytowe trafią do Afgańczyków, a korzyścią Uzbekistanu jest otwarcie dróg do portów irańskich i pakistańskich. W rezultacie transport jednego uzbeckiego kontenera przez Iran lub Pakistan stanie się 3-4 razy tańszy, czas zostanie skrócony 4-5 razy. Koleje Uzbekistan-Kirgistan-Chiny i Termez- Mazar-i Szarif-Kabul-Peszawar będą jednymi z największych projektów infrastrukturalnych w historii kraju.
Projekt kolei szacowany jest na 5 miliardów dolarów. Zakłada on budowę autostrady o długości 573 km i potencjale tranzytowym do 20 milionów ton ładunków rocznie. Zgodnie z planem na terytorium kraju linia kolejowa zostanie zbudowana z „szerokim” rozstawem 1520 milimetrów, charakterystycznym dla krajów WNP, Finlandii i Mongolii. Oznacza to, że będą zamówienia zarówno w pracach budowlanych, jak i w taborze – Lokomotywy i tak dalej. Przede wszystkim w Federacji Rosyjskiej, w drugiej-w Uzbekistanie.
Nowy korytarz transportowy ma połączyć Unię Europejska, Rosję, Uzbekistan, Afganistan, Pakistan, Indie i dalsze państwa Azji Południowo-Wschodniej. Afgański odcinek połączy system kolejowy Azji Południowej z infrastrukturą transportową Azji Środkowej, WNP i Eurazji. Władze kolejowe Uzbekistanu i Rosji przeprowadziły rozmowy, podczas których omawiały projekt nowej kolei transafgańskiej. Strony zgodziły się na wymianę parametrów technicznych i kartograficznych między strukturami projektowymi i instytutami badawczo-rozwojowymi.
Uzbekistan kontynuuje rozmowy z rządem Afganistanu w sprawie budowy linii kolejowej „Termez- Mazar-i Szarif-Kabul-Peszawar”. Talibowie są również zainteresowani realizacją tego projektu, ale stoją w obliczu braku funduszy, ponieważ większość krajów nie uznaje władzy talibów. Uzbekistan opowiada się za zwróceniem Afganistanowi zamrożonych funduszy rezerwowych Afganistanu i skierowaniem ich na potrzeby ludności. Tak więc 17 września na szczycie Sco prezydent Uzbekistanu zaproponował rozmrożenie afgańskich aktywów państwowych w zagranicznych bankach, biorąc pod uwagę sytuację humanitarną w Afganistanie. W sierpniu 2021 r.rezerwy Banku Centralnego Afganistanu o wartości miliardów dolarów zostały zamrożone przez USA, aby fundusze nie trafiły do talibów.
Problemy w Afganistanie
Obecnie Afganistan cierpi z powodu codziennych problemów, ludności grozi głód, a aby zachować stabilność, kraj musi przetrwać najbliższą zimę bez strat. Projekt kolei Transafgańskiej jest bardzo ważny dla wielu krajów. Wiele państw nie bez powodu obniżyło taryfy tranzytowe dla Uzbekistanu, gdy projekt dopiero się narodził. Strony muszą obliczyć przepustowość, zalety i wady każdej planowanej trasy na odcinku afgańskim i przekazać te dane stronie afgańskiej. Już w najbliższej przyszłości planowane są rozmowy z udziałem kierownictwa przedsiębiorstw kolejowych Federacji Rosyjskiej, Uzbekistanu i Afganistanu. Ponadto w rozmowach dyskutowano o przystąpieniu zarządu Kolei Afganistanu do Rady WNP (Wspólnoty Niepodległych Państw) ds. transportu kolejowego.
W lutym 2021 r. Minister Spraw Zagranicznych Uzbekistanu Abdulaziz Kamilow odwiedził trzy kraje Azji Środkowej – Kazachstan, Turkmenistan I Tadżykistan – w celu uzyskania wsparcia dla Projektów Transportowych z udziałem Afganistanu i krajów Azji Południowej. A.Kamilow odbył podróż na polecenie Prezydenta Uzbekistanu Szawkata Mirzijojewa, który w orędziu do Parlamentu tego kraju 29 grudnia zwrócił szczególną uwagę na współpracę z krajami Azji Południowej i promowanie pokoju w Afganistanie jako swoich głównych priorytetów regionalnych.
Negocjowano budowę linii kolejowej „Kabul Corridor” Z Termez w Uzbekistanie do pakistańskiego miasta Peszawar przez Mazar-i Szarif i Kabul w Afganistanie. Jednocześnie odcinek od Termeza do Mazar-Sharif, zbudowany przez Uzbekistan, już działa. Pozostały odcinek drogi do Peszawaru o długości 573 km będzie musiał przekroczyć pasmo górskie Hindukusz, gdzie wysokość przełęczy przekracza 3500 metrów nad poziomem morza. Tym samym kolej ta stanie się jedną z najwyższych na świecie.
Odcinek linii kolejowej z Mazar-i Szarif do Kabulu zostanie zbudowany głównie z pożyczonych środków. Pod koniec grudnia Uzbekistan, Afganistan i Pakistan wspólnie zwróciły się do międzynarodowych instytucji finansowych o wsparcie tego projektu. Dzięki istniejącym drogom drogowym między Mazar-Sharif a Kabulem możliwa będzie dostawa sprzętu i materiałów budowlanych. Ponadto uzbeckie i tadżyckie linie energetyczne prowadzące do stolicy Afganistanu znajdują się na tej samej trasie, umożliwiając zelektryfikowanie przyszłej linii kolejowej.
Połączenie z portami
W Peszawarze kolej połączy przybywające pociągi z pakistańskim systemem transportowym, łącząc w ten sposób środkowoazjatyckie i eurazjatyckie sieci kolejowe z sieciami Azji Południowej i zapewniając dostęp do pakistańskich portów Karaczi, Qasim i Gwadar. Szacuje się, że nowa kolej skróci czas transportu towarów z Azji Środkowej z 30 dni do 15 i zmniejszy koszty transportu o 30-35%. Oczywistym powodem wyboru pakistańskich portów – a nie alternatywnych opcji-jest to, że trasa Mazar-i Szarif– Kabul-Peszawar jest najkrótsza. Istnieje jednak ważniejszy powód:” korytarz Kabul”, wraz z korytarzem transportowym” Chiny – Kirgistan – Uzbekistan”, umożliwi połączenie czterech potężnych gospodarczo regionów eurazjatyckich – Europy, Chin, Rosji i Azji Południowej przez Azję Środkową.
Dziś główna trasa transportowa z Azji Środkowej do mórz południowych-przez irański Port Bender Abbas – nie jest już uważana za najbardziej atrakcyjną. Ekonomiści oszacowali, że transport kontenera z Taszkentu, stolicy Uzbekistanu, do Karaczi kosztowałby około 1400-1600 USD, czyli o połowę mniej niż transport z Taszkentu do Bender Abbas (2600-3000 USD). Ponadto międzynarodowe sankcje gospodarcze wobec Iranu utrudniłyby realizację każdego projektu w tym kraju.