Ukraina coraz bliżej do wprowadzenia dróg płatnych
Rząd Ukrainy podjął kolejny krok w kierunku wprowadzenia płatnych dróg. Tym razem chodzi o autostrady, które będą budowane lub naprawiane na koszt prywatny na zasadzie koncesji. Jednak nadal nie wiadomo, kiedy zadziała partnerstwo publiczno-prywatne w sektorze drogowym Ukrainy.

Już w 1999 roku ukraiński parlament przyjął ustawę zezwalającą na budowę dróg na zasadzie koncesji, czyli z udziałem prywatnych inwestorów, oraz wprowadzenie opłat na tych drogach. Od tego czasu na Ukrainie zmieniło się kilkanaście rządów, ale temat płatnych dróg nadal pozostaje bolesną kwestią dla infrastruktury.
Wydaje się, że obecny rząd jest nastawiony na wyjście z impasu w tej sprawie. W środę 23 grudnia Gabinet Ministrów Ukrainy przyjął rozporządzenie w sprawie maksymalnej opłaty za drogi budowane na warunkach koncesji. Zgodnie z dokumentem, stawka za każdy kilometr odległości waha się od 0,023 do 0,133 euro lub od 80 kopiejek do 4,6 hrywien. Różnica ta wynika z wymiarów transportu: motocykle i samochody do 3,5 tony – 0,023 euro (80 kopiejek); samochody ciężarowe i autobusy o masie od 3,5 do 12 ton – 0,045 euro (1,5 hrywien); ciężarówki i autobusy o masie powyżej 12 ton – 0,133 euro (4,6 hrywien).
Trasy dróg koncesyjnych
Nie wiadomo dokładnie, kiedy powstaną pierwsze drogi z prywatnymi inwestycjami. Jednak ukraiński rząd sugeruje, że ten proces może rozpocząć się w przyszłym roku. Jesienią 2021 roku planowane są nawet pierwsze przetargi na wyłonienie wykonawców. „Realizacja obiecujących projektów partnerstwa publiczno-prywatnego pozostaje jednym z głównych priorytetów naszego ministerstwa w przyszłym roku. Chcemy przyciągnąć prywatnych inwestorów na ukraiński rynek drogowy” – powiedział minister infrastruktury Ukrainy Władysław Kryklij na posiedzeniu rządu.

W tym celu pod koniec października przedstawiono dedykowany program partnerstwa publiczno-prywatnego, w którym zidentyfikowano sześć potencjalnych pilotażowych odcinków dróg o łącznej długości 1400 km. Płatne mogą być następujące drogi: Charków – Dniepr – Zaporoże, Boryspil – Połtawa, Cherson – Mikołajów, Kijów – Żytomierz – Równe, Jachodyń – Kowel – Łuck, Dniepr – Krzywy Róg – Mikołajów. Ministerstwo szacuje, że naprawa i przebudowa pilotażowych odcinków tych dróg będzie wymagała inwestycji prywatnych w wysokości 9 miliardów dolarów.
Nieudane projekty
Należy zauważyć, że płatne drogi na Ukrainie planowano otworzyć co najmniej 15 lat temu. W tym kontekście można wymienić dwa projekty, które z różnych powodów nie zostały zrealizowane. Pierwszym z nich jest wprowadzenie opłat drogowych na 250-kilometrowym odcinku drogi Kijów – Odessa między Żaszkowem a Znamianką. W ten sposób rząd Ukrainy na początku lat 2000. prowadził prace nad odbudową i naprawą tego obszaru, zaciągając kilka kredytów. Naprawiona droga została otwarta w 2004 roku, jednak opłaty nigdy nie zostały wprowadzone. W kolejnych latach ujawniono nadużycia finansowe w wykonywaniu prac. W rezultacie ten odcinek ponownie wymaga poważnych napraw.
Mimo niepowodzenia projekt wprowadzenia poboru opłat na autostradzie Kijów – Odessa jest nadal dyskutowany w kręgach rządowych, choć w skróconej formie. W szczególności pojawiają się wypowiedzi różnych urzędników dotyczące budowy całkiem nowej płatnej drogi z Kijowa do Białej Cerkwi. Teraz ten odcinek jest najbardziej ruchliwa część trasy Kijów – Odessa, nowa droga powinna przyspieszyć ruch transportu drogowego.
Podobna historia wydarzyła się i nadal ma miejsce w przypadku innego projektu drogi koncesyjnej. Mowa o trasie Lwów – Krakowiec, która przylega do granicy z Polską. Ten projekt był także planowany co najmniej od początku lat 2000. Wybrano nawet wykonawcę do jego budowy, a rozpoczęcie prac planowano na 2014 rok. Jednak ze względu na perturbacje polityczne i trudności gospodarcze ten termin został kilkakrotnie odraczany, a później całkowicie zniesiony. W efekcie kierowcy nadal zmuszeni są do korzystania ze starej drogi o niezbyt dobrej nawierzchni, która ponadto przebiega przez osady. To spowalnia ruch i szkodzi rozwojowi potencjału tranzytowego Ukrainy.