Sejm znowelizował ustawę o portach. Zwiększy się ich rola na Morzu Bałtyckim
Sejm uchwalił nowelę ustawy o portach i przystaniach morskich. Nowe regulacje dają większe kompetencje podmiotom zarządzającym portami. Wprowadzą też możliwość uregulowania statusu dróg prowadzących do portów.
Ustawa dostosowuje polskie prawo do unijnego rozporządzenia dotyczącego świadczenia usług portowych oraz wspólnych zasad związanych z przejrzystością finansową portów.
Dzięki nowym przepisom nastąpi poprawa funkcjonowania polskich portów i przystani morskich, co wzmocni ich pozycję na rynku międzynarodowym, a przede wszystkim na Morzu Bałtyckim. Wzmocniona zostanie również pozycja podmiotów zarządzających portami i przystaniami morskimi.
W ostatnich latach polskie porty biją rekordy przeładunków. W 2018 r. przeładowanych zostało ponad 100 mln ton ładunków. Jest to wzrost o 1/3 w stosunku do 2015 r. Niezmiennie od lat największy udział w obrocie towarów w polskich portach ma Gdańsk. W ubiegłym roku przeładowano tam blisko połowę wszystkich towarów w krajowych portach, z czego ok. 2 mln kontenerów o długości 20 stóp (TEU). Obrót towarów w porcie w Gdyni wyniósł 23,5 mln ton, w tym ponad 800 tys. TEU. Natomiast zespół portów Szczecin-Świnoujście przeładował w 2018 roku 28,6 mln ton ładunków, z czego 81 tys. TEU.
Według danych Krajowej Administracji Skarbowej, w 2018 r. należności celno-podatkowe (VAT, cła, akcyza) związane z odprawą ładunków w morskich oddziałach celnych wyniosły ok. 40,6 mld zł. Dla porównania, w 2015 r. było to jedynie 17,1 mld zł. W 2018 r. wartość statystyczną towarów szacowano na ok. 101,4 mld zł.
Zgodnie z przyjętą ustawą za organizację rynku usług portowych wskazanych w unijnym rozporządzeniu, odpowiadać będzie podmiot zarządzający portem morskim. W konsekwencji, będzie on mógł wprowadzić m.in. minimalne wymogi dotyczące świadczenia usług portowych – w przypadku, gdy będą one niezbędne dla zapewnienia wysokiej jakości usług portowych. Rozporządzenie Unii Europejskiej ma zastosowanie do portów znajdujących się w sieci TEN-T. W Polsce będzie to dotyczyć portów w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie, Świnoujściu oraz Policach.
Skargi użytkowników portu dotyczące stosowania rozporządzenia unijnego będą rozpatrywane przez dyrektora urzędu morskiego. Doprecyzowano także obowiązujące przepisy dotyczące obrotu nieruchomościami na terenie portów.
Nowe prawo przewiduje również możliwość przejęcia przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad od prezydentów miast zadań związanych z budową i utrzymaniem dróg prowadzących do portów, w przypadku konieczności zapewnienia dostępu drogowego do portów w standardzie wymaganym dla transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T). Zmiana ta ma na celu przede wszystkim rozwiązanie problemu dostępu drogowego do portu w Gdyni.